Đình Đông Ngạc (Đĩnh Vẽ – Bắc Từ Liêm, Hà Nội)
Đình Đông Ngạc (Đình Vẽ) đã tồn tại suốt hơn 500 năm và cho đến ngày nay vẫn tự hào sở hữu bộ tranh sơn màu hiếm có và độc đáo từ thời kỳ Lê.
Làng Đông Ngạc được xem là một trong những khu định cư cổ nhất. Nơi này còn được biết đến với cái tên “làng tiến sĩ” bởi vì có nhiều người trong làng đã đạt được thành tựu cao trong học vấn.
Mục lục
Lịch sử Đình Đông Ngạc
Đình trong làng Đông Ngạc được xây dựng trên nền của một ngôi miếu cổ, được cho là đã tồn tại từ thời kỳ nhà Đường (Trung Quốc) đô hộ nước ta. Tấm bia trong đình ghi lại niên đại Dương Hoà nguyên niên (1635), cho thấy đình đã được xây dựng lại trên nền móng cũ. Sau đó, vào năm Mậu Tuất (1781), có công việc tu sửa thêm được thực hiện. Đình tiếp tục trải qua quá trình trùng tu và tôn tạo dưới thời Lê Cảnh Hưng và Minh Mạng.
Trong đình làng Đông Ngạc, có ba vị thần được thờ phúc là:
- Thần Độc Cước (cũng là vị thần được thờ tại đền Độc Cước, Sầm Sơn, Thanh Hoá),
- Lê Khôi (cháu gọi Lê Thái Tổ) – người có công phò trợ vua Lê trong cuộc chiến chống lại quân Minh (1418 – 1427),
- Thổ thần “bảo vệ chương hoà đôn ngưng thổ đại hiển trưng chi thần”.
Kiến trúc Đình Đông Ngạc
Đình trong làng Đông Ngạc được xây dựng dựa trên hình tượng của một con rồng. Cổng Tam quan ngoại là đầu rồng, hai giếng nước tròn tượng trưng cho mắt rồng, và các mái đình sau đó hình thành thân rồng. Theo quan niệm phong thủy, bên tả của đình có một hồ nước, bên hữu có một hòn non bộ.
Đình Đông Ngạc được xem như một kiến trúc tổng thể hoàn chỉnh. Qua cổng Tam quan ngoại, vào trong cổng Tam quan trong, có ba cửa thông suốt dẫn vào một sân rộng gần một sào (360m2) với một đường gạch thẳng. Hai bên hành lang có mỗi dãy bảy gian. Đại đình bao gồm hai bái đường nội và ngoại, mỗi lớp chín gian, trung cung ba gian và hậu cung ba gian.
Trong bái đường, có hai đôi hạc bằng đồng cao 2m, được kết hợp với bộ ngũ sự (đỉnh, nến, bình hương…) cũng làm bằng đồng. Phía bên ngoài, có đội hạc gỗ cao 3m, tạo nên một diện mạo uy nghi và lộng lẫy. Có các tác phẩm gỗ chạm tinh xảo như ba bộ kiệu bát cống, một bộ đòn rồng và một long đình.
Trong khu vực này, còn có biểu tượng của một người cầm bút và một người cầm vòng lửa, tượng trưng cho truyền thống văn hiến và giáo dục. Tất cả những tượng này được sơn son thếp vàng rực rỡ. Có một bình gốm nền đỏ với tranh sơn thủy nhiều màu, được sử dụng để đựng nước sông Hồng trong các nghi lễ thánh. Trong nhà bia, còn lưu giữ 7 tấm bia đá, trong đó có một tấm cao 1,8m, rộng 1m, được đặt trên lưng của một con rùa.
Lễ hội Đình Đông Ngạc
Mỗi năm, vào ngày 9 và 10 tháng 2 Âm lịch, cư dân của phường Đông Ngạc (quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) đều háo hức tổ chức lễ hội Đình Vẽ, nhằm tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn đối với các vị thần. Lễ hội này không chỉ là một phần trong văn hóa tín ngưỡng truyền thống, mà còn là một di sản được cư dân nơi đây lưu giữ suốt hàng trăm năm.
Hội đình trong làng Vẽ được tổ chức với sự trang nghiêm và quan trọng. Vào ngày mùng 9 tháng Hai, diễn tập duyệt đội ngũ được tiến hành, trong khi tối cùng ngày diễn ra lễ nhập tịch. Ngày mùng 10 tháng Hai là ngày rước chính thức. Quá trình rước được chia thành bốn cỗ kiệu liên tiếp, bao gồm rước nước, rước hương án và rước long đình. Chân kiệu bao gồm 120 thanh niên nam nữ, diện áo màu rực rỡ, đi đứng theo nhịp nhàng của hiệu trống, chiêng, tù và. Đồ tế bao gồm thủ lợn, xôi gà và hoa quả mùa. Đặc biệt, có tục dâng lễ vật bằng những cây mía tím và lá xanh nguyên. Đoàn rước đi từ đình qua đê, rẽ vào chùa Tư Khánh rồi quay trở lại, có khoảng cách xấp xỉ 1km. Người dân từ các làng Chèm, Bạc, Gạ, Bỏi… trên đê đều tập trung để tham gia vào không khí vui tươi sôi động.
Ngoài những trò chơi như cờ bỏi, chọi gà và bịt mắt bắt dê, còn có trò thả thơ, một nét đặc sắc của làng Vẽ mang tính văn hiến.
Các đình khác tại Bắc Từ Liêm
