Đình Giàn (Bắc Từ Liêm, Hà Nội)
Đình Giàn thờ Lý Phục Man nằm tại số nhà 191, ngõ Phạm Văn Đồng, phường Xuân Đỉnh, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.
Mục lục
Lịch sử Đình Giàn
Đình Giàn, nơi thờ Lý Phục Man (?-548), một vị tướng dũng mãnh và tài ba, đã có những đóng góp quan trọng trong cuộc chiến chống lại quân địch Lương và Lâm Ấp vào giữa thế kỷ thứ 6. Ông quê ở làng Yên Sở, thuộc huyện Hoài Đức, Hà Nội ngày nay. Ông đã tham gia cuộc khởi nghĩa do vua Lý Nam Đế (503-548) dẫn đầu từ năm 542. Nhờ công lao của mình, ông được vua tin dùng, được phong tước Lý Phục Man và được vua ban con gái làm vợ.
Đình Giàn có lịch sử lâu đời, ban đầu chỉ là một miếu đền nhỏ, sau đó được mở rộng và tu bổ thành đình. Các văn bia còn sót lại ghi nhận những công trình tu bổ vào các năm Gia Long thứ 16 (1817), Tự Đức thứ 30 (1877) và Thành Thái thứ 13 (1901). Gần đây, vào năm 1992, đã được tạo tượng, năm 1995 xây dựng lại và mở rộng cổng đình, năm 1996 sửa chữa hậu cung, năm 1999 sửa chữa trung cung, năm 2001 sửa nhà tiền tế và năm 2002 tôn tạo lại tả mạc và giải vũ…
Kiến trúc Đình Giàn
Đình Giàn có diện tích gần 4000m2. Mặt đình hướng về phía tây, nhìn qua hàng trụ biểu tượng dọc ven ao nước hình chữ nhật, nay đã trở thành sân thể thao của CLB thôn Cáo Đỉnh trên phố Phạm Văn Đồng. Tam quan được xây dựng theo kiểu nghi môn, mở ra về phía nam và ra ngõ. Trong sân có hai cây cổ thụ che mát gần hữu mạc, tạo thành 3 gian, và gần đó là một nhà bia mới được xây dựng giống như một phương đình, có 2 tầng và 8 mái nhỏ.
Hiện nay, đình Giàn vẫn giữ nguyên kiến trúc của thời kỳ Nguyễn, với bố cục hình chữ “Công”. Đại đình bao gồm 5 gian và 2 dĩ, cửa bức bàn; trung cung rộng 3 gian và sâu 5 gian, gian cuối hơi nhô cao thành 2 tầng, trang trí bằng 4 đầu đao hình rồng, chỉ nhìn từ phía bên ngoài ngõ mới thấy. Hậu cung rộng 3 gian, bên trong có bệ cao để đặt đồ thờ. Vào ngày 4 tháng 6 năm Nhâm Thìn (2012), tượng Lý Phục Man đã được đúc thay cho tượng cũ.
Các mảng trang trí trên gỗ như đầu kẻ, giường, cốn nách, kiệu bát cống, cửa võng và hương án được chạm, vẽ với các hoa văn hình rồng mây, hoa lá, tứ quý, tứ linh, hổ phù và nhiều hình ảnh khác, tổng thể mang phong cách nghệ thuật của thế kỷ 19. Trong đình, vẫn còn giữ được 29 đạo sắc phong thần hoàng. Có 12 đạo sắc thuộc thời Lê, bao gồm các vị vua như Lê Huy Tông, Lê Dụ Tông, Lê Hiển Tông, Lê Duy Kì. Thời Tây Sơn có 4 đạo sắc, và số còn lại thuộc triều đại Nguyễn.
Ngoài ra, trong đình còn có hai câu đối, hai bức hoành phi, một cửa võng chạm hình rồng mây, phượng hàm thư, long mã trổ hình mặt trời, rùa đội hòm sách, một long đình, một hương án trang trí với đề tài tứ linh, hai ngựa gỗ, một chuông đồng, một bộ đòn kiệu, hai cỗ long ngai chạm hình rồng, hai tượng phỗng và sáu tấm bia đá.
Lễ hội Đình Giàn
Hằng năm, Hội làng Giàn tổ chức từ ngày 9 đến ngày 11 của tháng 2 âm lịch. Sự kiện khởi đầu bằng lễ rước nước từ một cái giếng cổ về đình để tiến hành cúng thần hoàng.
Ngày tiếp theo, là ngày tổ chức lễ rước kiệu Ông và kiệu Bà đi chùa Thiên Phúc để thực hiện lễ dâng hương.
Trên ngày thứ ba, hai kiệu lại được rước đi miếu Mẫu (nơi thờ mẹ Lý Phục Man), sau đó rước trở lại đình.
Các đình khác tại Bắc Từ Liêm
