Đình Hoàng (Đình Cổ Nhuế) – Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Đình Hoàng, còn được biết đến với tên gọi đình Cổ Nhuế hoặc đình Chạ, là nơi thờ cúng Đông Chinh vương (hoàng tử nhà Lý).
Đình nằm đối diện ngõ 488 Trần Cung, tại phường Cổ Nhuế 1, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.
Mục lục
Lịch sử Đình Hoàng
Đình Hoàng, hay còn được gọi là đình Chạ, là ngôi đình nằm trong thôn Hoàng, thuộc xã Cổ Nhuế. Trong đình được thờ cúng hoàng tử Đông Chinh vương. Theo truyền thống, vào tháng Tám năm Đinh Mão, niên hiệu Thuận Thiên thứ 18 (1027), Lý Thái Tổ – vua cha của hoàng tử Đông Chinh, đã phụng chiếu ra đi dẹp giặc ở Văn Châu (Lạng Sơn). Khi đó, vùng Cổ Nhuế chỉ có những ngôi nhà đơn sơ và dân cư thưa thớt. Tuy nhiên, dân làng đã nhiệt tình tiếp đón Ngài và đoàn quân trên đường ra trận.
Sau hai tháng trở về từ chiến trường, dân làng vẫn tiếp tục ra đón mừng với lòng thành kính. Khi Lý Thái Tổ trở về triều đình, Ngài bày tỏ lòng biết ơn và tôn kính trước sự uy linh của trời đất, nói rằng: Đội ơn uy linh của trời đất, quân đi đến đâu thắng đó. Phàm những nơi đi qua và trở về có người dân ra đón hai bên đường, gồm 82 xã, đều muốn xin hoàng nhi làm phúc thần địa phương”. Vua đã chấp nhận yêu cầu đó và ban cho dân Cổ Nhuế 1600 mẫu ruộng và miễn tô thuế.
Vào năm Thiên Thánh thứ hai, Hoàng tử đã nhờ một nhà phong thủy tìm kiếm một mảnh đất đẹp để xây dựng một ngôi chùa Phật ở Cổ Nhuế. Nhận thấy tình cảnh nghèo khó của dân làng, công chúa thứ tư, Tả Minh Hiền, đã sẵn lòng chi tiền riêng để xây dựng chùa. Sau khi hoàn thành, ngôi chùa được đặt tên là Sùng Quang Tự (chùa Cả), và dân làng mong muốn thờ cúng công chúa tại ngôi chùa này.
Làng Cổ Nhuế, trước đây được gọi là Kẻ Noi theo tên gọi dân gian, là một vùng đất cổ có lịch sử kéo dài hàng nghìn năm và vẫn còn tồn tại một số di tích. Theo tư liệu lịch sử, đình Hoàng ban đầu được xây dựng từ thời đại Cảnh Hưng vào năm 1745 và đã trải qua nhiều lần tu sửa. Vào tháng 3 năm 1986, ngôi đình được chuyển đến một vị trí mới đối diện ngõ 488 phố Trần Cung, nhằm nhường chỗ cho việc xây dựng đường lên cầu Thăng Long.
Kiến trúc Đình Hoàng
Hiện nay, mặt đình của đình Hoàng hướng về đông-nam, và từ đó có thể nhìn thấy sân rộng và tam quan được xây dựng theo kiểu nghi môn với các trụ biểu. Bên ngoài, trên tường phía trước, có đắp nổi tượng hai ông Hộ pháp đối diện với đôi voi đá đứng trên bệ, mở ra một sân khác dẫn ra phố Trần Cung. Ngay tại điểm dừng xe bus số 28. Trước đây, ở nơi này có một cây cầu đá bắc qua một con lạch chảy vào sông Nhuệ, tuy nhiên sau đó đã được thay bằng một cống ngầm để dòng nước chảy qua dưới sân đình và một số phố khác.
Bên cạnh bức tường phía hữu sau tam quan, dưới bóng cây, có một phương đình nhỏ được xây dựng với 4 trụ vuông và được đắp các câu đối. Tiếp theo là tòa đại bái với 3 gian 2 chái, có cửa bức bàn và kết nối với trung cung và hậu cung, tạo thành hình chữ “Công”. Hậu cung có chiều cao 2 tầng với 8 mái, cổ diềm để lắp chấn nhưng vẫn cho phép ánh sáng tự nhiên. Phía tả hậu cung có một giếng đá sâu và khu vực phụ. Ở góc sân phía đông-bắc có một nhà tả mạc gồm 3 gian, bên trong có bảng ghi sự tích và bia công đức được gắn trên bức tường sát phía phố.
Ngoài những bức chạm khắc độc đáo, trong đình Hoàng còn chứa 17 đạo sắc phong từ thời Lê Trung hưng đến thời Nguyễn (Khải Định), một cuốn ngọc phả, bốn bức đại tự, một đôi câu đối sơn son thếp vàng ca ngợi công đức của nhà Lý, ba long ngai, một kiệu bát cống khắc chữ “Cảnh Hưng Giáp Thìn niên” (1784), một bộ sập thờ, một đôi voi đá, một quả chuông với niên hiệu Thành Thái Kỷ Hợi (1899), hai bộ tam sự, ba bát nhang và các đồ sứ quý khác.
Lễ hội Đình Hoàng
Đình Hoàng và các di tích tâm linh liên quan là nơi diễn ra một trong những lễ hội được cho là lâu đời nhất trên đất Hà Thành. Lễ hội này được tổ chức cứ 5 năm một lần, kéo dài trong 3 ngày từ mùng 8 đến mùng 10 tháng Hai âm lịch, nhằm kỷ niệm cuộc xuất quân dẹp giặc Văn Châu.
Bên cạnh lễ dâng hương tế thành hoàng và đám rước các kiệu Hoàng tử, Phu nhân cùng với Công chúa Tả Minh Hiến, lễ hội còn mang đến nhiều trò chơi dân gian sôi động. Những hoạt động này bao gồm hát dân ca, quan họ, chọi gà, đấu cờ người, đua nấu chè kho, thi thợ may giỏi và nhiều hoạt động vui chơi khác…
Các đình khác tại Bắc Từ Liêm
