Đình – Chùa Yên Nội (Bắc Từ Liêm, Hà Nội)
Mục lục
Tổng quan lịch sử
Trước năm 1945, thôn Yên Nội nằm trong tổng Hạ Trì, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông. Sau đó, thôn Yên Nội thuộc xã Tân Tiến, huyện Đan Phượng, tỉnh Sơn Tây. Vào tháng 4 năm 1961, xã Tân Tiến được sáp nhập vào huyện Từ Liêm, thuộc thành phố Hà Nội. Năm 1964, xã Tân Tiến chuyển đổi tên thành xã Liên Mạc. Vào tháng 12 năm 2013, khi quận Bắc Từ Liêm được thành lập, xã Liên Mạc trở thành phường Liên Mạc, có diện tích 598 ha và dân số 12.966 người.
Phường Liên Mạc nằm dọc theo bờ đê sông Hồng, giới hạn bởi tỉnh lộ TL69 và sông Nhuệ. Hiện nay, thôn Yên Nội đã trở thành một khu vực đô thị. Vùng đất còn lại ngoài đồng khá rộng, chủ yếu được sử dụng để trồng rau và hoa.
Trong khu vực này, vẫn còn tồn tại một cụm đình, một chùa và một ngôi đền thờ đức Hậu Chúa. Vào ngày 22 tháng 4 năm 1992, cả ba công trình này đã được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng là di tích kiến trúc – nghệ thuật quốc gia.
Đình Yên Nội
Đình Yên Nội được xây dựng vào khoảng thời kỳ Lê Trung hưng và thờ Bạch Hạc Tam giang, một vị thủy thần nổi tiếng trong các sách Việt điện u linh và Lĩnh Nam chích quái. Trong đình, vẫn còn lưu giữ nhiều sắc phong, đạo đầu tiên được ghi chép vào năm Hoàng Định thứ 10 (1610) dưới triều đại của vua Lê Kính Tông, và đạo cuối cùng được ghi chép vào năm Khải Định thứ 9 (1924). Đình đã trải qua nhiều lần trùng tu vào các năm 1797, 1915, 1934, và 1989.
Ngôi đình hiện nay mang phong cách nghệ thuật kiến trúc cuối thời Nguyễn. Tam quan ngoại gồm 4 trụ biểu lớn mở ra đường làng về phía đông, phía bên kia đường là một ao bán nguyệt. Sau cổng là một sân gạch rộng, trong khi tam quan nội chỉ gồm 2 trụ biểu nhỏ. Mặt bằng xây dựng theo hình “chữ Công”, hai bên sân trong có 2 nhà giải vũ nhỏ; phần đại đình gồm 5 gian, nối với hậu cung theo hình dạng của chuôi vồ.
Trong đình, có nhiều mảng gỗ chạm trổ mang giá trị cao với các chủ đề về tứ linh và hoa văn cây cỏ. Đồ thờ trong đình bao gồm thần phả, sắc phong, hoành phi, câu đối, hương án, bia đá, bộ kiệu và bát bửu. Có truyền thống kể rằng, bên cạnh bia đá, còn có một quả chuông do công chúa Túc Trinh đóng góp tiền để đúc, kèm theo bản di chúc của bà. Chuông này đã từng bị mất cắp, nhưng sau đó, cư dân trong làng đã quyên góp và đúc lại cùng với bản di chúc.
Chùa Yên Nội
Chùa Yên Nội(Thánh Quang Tự) ban đầu được đặt tên là Sùng Quang Tự, theo truyền thống, được cho là do công chúa Túc Trinh, con gái thứ tư của vua Trần Thánh Tông, lập dựng khi thu hút dân tới đây để khai hoang và lập nghiệp. Sau khi bà Túc Trinh qua đời, chùa đã đổi tên và tạc tượng thờ bà. Mỗi năm, dân làng vẫn tổ chức lễ cúng vị bà vào ngày mùng 1 và 2/8 âm lịch. Chùa đã trải qua một cuộc trùng tu lớn vào năm 1420 và được xây dựng thêm gác chuông vào năm 1913. Khuôn viên của chùa rộng lớn và cách đình làng chỉ có một cái hồ nước.
Từ đường làng, có thể nhìn thấy đỉnh các tháp mộ của tổ tiên. Tam quan cũ của chùa đã không còn, gần đây đã xây dựng một tam quan mới và lộng lẫy, hướng về phía bắc, dẫn vào sân sau. Tiền đường được xây dựng theo kiểu đầu hồi bít đốc, rộng 5 gian 2 dĩ, kết nối với hậu cung theo hình dạng của chuôi vồ. Sân trước chùa hướng về cánh đồng phía đông. Đường trung là một tòa nhà hai tầng với một gác chuông tuyệt đẹp. Phía sau đường và bên cạnh là nhà thờ tổ tiên và nhà thờ Mẫu.
Các đình khác tại Bắc Từ Liêm
