Đình Thượng Cát (Bắc Từ Liêm, Hà Nội)
Mục lục
Lịch sử đình Thượng Cát
Ngôi đình Thượng Cát là nơi thờ thành hoàng của làng, tôn vinh ba vị tướng có công lớn trong triều đại của Hai Bà Trưng là Quách Lăng, Đinh Bạch Nương và Đinh Tĩnh Nương. Đình nằm trên phố Châu Đài, phường Thượng Cát, quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội. Ngôi đình được xây dựng từ thế kỷ 17, được ghi chép trong niên đại Vĩnh Tộ 6 (1624) của triều vua Lê Thần Tông, thời kỳ Lê Trung Hưng, và được ghi lại trong đạo sắc phong sớm nhất mà vẫn còn tồn tại. Trải qua 4 thế kỷ, đình vẫn giữ được 33 đạo sắc, với đạo cuối cùng được ghi là năm Khải Định 9 (1924) trong thời kỳ Nguyễn.
Kiến trúc đình Thượng Cát
Đình Thượng Cát được xây dựng trên một khuôn viên rộng với tường bao, theo kiểu “nội Công ngoại Quốc”. Tam quan gồm 4 trụ biểu được xây bằng gạch tạo thành 3 cổng, với cánh cửa gỗ và những mái nhỏ trang trí đầu đao cong nhẹ. Cổng giữa có hình hổ phù ngậm vành trăng và hướng về phía đông-nam, hướng ra hồ đình. Do vị trí gần phố Châu Đài, khi có mưa lớn sân đình có thể ngập nước. Phía sau tam quan có một bia đá vuông màu xanh rêu, nhưng các chữ trên bia đã bị mòn hết do gió mưa.
Sân đình có sự mát mẻ nhờ bốn cây cổ thụ, và hai dãy nhà tả hữu vu ở hai bên sân. Đại đình có quy mô rộng, gồm 5 gian 2 dĩ, dài khoảng 30m và sâu khoảng 14m. Mái của đại đình gồm 4 mái lợp ngói ta với các đầu đao uốn nhẹ. Dưới mái là các cột có đường kính 53cm và chân cột được kê lên đá tảng vuông để đỡ lớp đá tròn đường kính 60cm. Cửa trước được làm bằng gỗ và có chấn song con tiện. Thềm giữa đình có đôi sấu đá từ thời Lê Trung Hưng và có tầm nhìn ra một phương đình kiểu 2 tầng 8 mái, được dựa trên 12 cột vuông thanh thoát.
Bên trong đình, vẫn còn hai bộ vì từ thế kỷ 17 với các mảng trang trí. Có các bức chạm nổi với hình rồng nô giỡn, người cưỡi rồng, người cưỡi ngựa kéo theo tiểu đồng, và hình người ngồi trầm ngâm trên mỏm đá. Có bốn bức cốn nách được chạm lộng nhiều lớp với các đề tài như rồng ổ, phượng, long mã, và tiên cưỡi rồng lớn chầu mặt trời, đuôi rồng bị một rồng nhỏ ngậm chặt. Các bộ vì trên các rường, kẻ, xà cũng được chạm nổi với các hình vân mây, rồng, long mã và cỏ cây hoa lá, mang phong cách nghệ thuật thế kỷ 19.
Hậu cung được thiết kế đơn giản với các ván bưng hai mặt bên, có cửa bức bàn phía trước, và treo một vòng tròn lớn trên cửa. Bên trong hậu cung đặt long ngai và bài vị của các thành hoàng.
Các đình khác tại Bắc Từ Liêm
