Cô Đệ Nhất Thượng Thiên (Thiên Cung Công Chúa)
Cô Đệ Nhất Thượng Thiên là Thánh Cô đầu tiên trong hàng Tứ Phủ Thánh Cô hầu cận Mẫu Đệ Nhất hoặc Chầu Đệ Nhất Thượng Thiên.
Gió đưa nhang xa ngát lừng
Thỉnh mời cô Nhất giáng chưng Nam thành
Hải Phòng Hà Nội Bắc Ninh
Nội thành ngoại phố một mình rong chơi
Mục lục
Sơ lược về Cô Đệ Nhất Thượng Thiên
Nguồn gốc: Con của vua Long Vương Thuỷ Tề
Danh hiệu: Thiên Cung Công Chúa
Hầu cận:
- Mẫu Đệ Nhất Thiên Tiên
- (hoặc) Chầu Đệ Nhất Thượng Thiên
Phủ/ nơi cai quản: Thiên Phủ
Lĩnh vực chính:
- Chấm đồng và tiến cử thanh đồng về Mẫu Sòng Sơn
- Kêu thay lạy đỡ cho những người có việc cần tấu lên chư Thánh
Trang phục/Màu sắc: Đỏ
Đền thờ: Đền Cô Nhất (Nghệ An)
Sự tích Cô Đệ Nhất Thượng Thiên
Cô Đệ Nhất vốn là con Vua Cha Thủy Tề dưới Thoải Cung, được phong là Thiên Cung Công Chúa trên Thiên Đình. Cô Đệ Nhất có từ thời vua Hùng, theo Đức Thánh Cả giết giặc, sau cô thác hóa tái sinh dưới thời Vua Lê Thái Tổ có công dẹp giặc giúp nước.
Có người nói rằng Cô cùng với Cô Chín hầu cận bên cạnh Mẫu Đệ Nhất Thiên Tiên lại có nơi quan niệm cô là Tiên Cô kề cận, tay biên tay chép kề bên Chầu Đệ Nhất Thượng Thiên. Cô giá ngự trong cung tòa, cận bên Mẫu cho nên khi đến các đền phủ người ta thường có lời tấu để cô kêu thay lạy đỡ trước cửa Vua Mẫu Đình Thần Tứ Phủ. Khi thanh nhàn cô cưỡi gió cưỡi mây rong chơi khắp chốn, từ Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Ninh, Nghệ An, Thanh Hóa cho đến tận Quảng Bình, Quảng Trị, Bình Định, Gia Định, … Cô là tiên cô thần thông lục tri, cô chấm đồng người nết na thảo hiền rồi đem về tiến Mẫu trong Đền Sòng Sơn.
Hầu giá Cô Đệ Nhất
Cô Nhất khá ít khi ngự đồng, chỉ những người sát căn cô mới hay hầu cô hoặc trong các dịp khai đàn mở phủ Cô Nhất về chứng đồng tân linh mới. Khi ngự về Cô Nhất mặc áo màu đỏ (áo gấm hoặc áo lụa thêu phượng), đầu đội khăn đóng (khăn vành dây), thắt khăn và vi lét đỏ. Cô làm lễ khai cuông rồi múa quạt. Cô Nhất thường được thờ vào ban Tứ Phủ Thánh Cô ở trong các bản đền.
Trong các buổi lễ, người ta thường thỉnh cô cả về chứng mâm giầu trình sang khăn cho tân đồng lính mới, có một số nơi còn thỉnh cô về cũng như trên đã nói ở đây thêm một nghi lễ đó là se duyên.
Các bản văn Cô Đệ Nhất Thượng Thiên
Theo các tư liệu được tìm thấy, Tín Ngưỡng Việt đã sưu tầm được 1 bản văn Cô Đệ Nhất Thượng Thiên
Trích đoạn
Nhận đồng má phấn lưng ong
Cô Nhất chấm đồng tiến Mẫu Sòng Sơn
Phép cô lục trí ai hơn
Quyền cô cai quản giang sơn thủy tề
Khăn đào áo thắm phủ phê
Nhân gian nhỡn nhục biết chi chăng là
Chấm đồng bắt lính không tha
Thuốc thang chẳng đỡ bệnh đà trơ trơ…
Xem đầy đủ hơn bản văn Cô Đệ Nhất
Đền thờ Cô Đệ Nhất
Một số người nói rằng có đền cô là Đền Cô Nhất ở trong đất Nghệ An giáp Thanh Hóa với món đặc sản bánh ngào, từ đền đức thánh Hoàng Mười vào đền tiên cô còn gần 50km nữa.
Trên đây là toàn bộ những thông tin quan trọng giúp các bạn tìm hiểu đầy đủ – chi tiết về Cô Đệ Nhất Thượng Thiên
Bài viết được thực hiện bởi Tín Ngưỡng Việt dựa theo các nguồn tài liệu:
- Sách Tín Ngưỡng Tam Tứ Phủ và Thờ Thánh ở Việt Nam – Biên soạn TS Bùi Hùng Thắng
- Các nguồn tài liệu từ Internet
Xin trân trọng cám ơn!
Tham khảo thêm
Xem thêm thần tích Tứ Phủ Thánh Cô
