Cô Bé Cửa Suốt : Tĩnh Huệ Công Chúa

Nguyễn Hưng
16/06/2023

Cô Bé Cửa Suốt trấn ải, quyền cô thống lĩnh ba quân, thủy binh trấn giữ ở ngoài Cửa Suốt.

Sóng biển reo hoa cỏ tốt tươi
Tạc ai đứng giữa ngoài khơi chập chùng.
Sóng biển reo hoa cỏ tốt tươi
Hỡi chăng buồn thắm ngoài khơi bập bùng.

Mục lục

Thần tích Cô Bé Cửa Suốt

Cô Bé Cửa Suốt là cháu gái của Hưng Đạo Vương, cùng với Đức Ông Đệ Tam trấn ải, quyền cô thống lĩnh ba quân, thủy binh trấn giữ ở ngoài Cửa Suốt. (“Cô Bé” ở đây do thứ bậc của cô trong Hội Đồng Trần Triều, chứ cô không giống với các Cô Bé trong hàng Tiên Cô của Tứ Phủ). Còn có sử ghi lại cô vốn là Tĩnh Huệ Công Chúa, còn gái của Đức Ông Phạm Ngũ Lão và Đệ Nhị Vương Cô Đại Hoàng Công Chúa, nên còn gọi là Phạm Điện Suy Công Nữ Tử, sau này lại lấy vua Trần Anh Tông vậy nên có danh hiệu là Anh Tông Hoàng Đế Thứ Phi. Cũng theo truyền thuyết của ngư dân trong vùng đền Cặp Tiên thì đền thờ được xây dựng để thờ một vị Tiểu thư con gái Trần Quốc Tảng.

Hầu giá Cô Bé Cửa Suốt

Giá Cô Bé Cửa Suốt cũng thường hay được hầu, khi ngự về đồng cô cũng mặc trang phục giống với Nhị Vị Vương Cô nhưng là màu trắng (cũng là do sự ảnh hưởng của Tứ Phủ), thông thường cô hay cầm mái chèo và lá cờ lệnh, chèo thuyền ra trấn giữ Cửa Suốt, nhưng khi đánh trận, về ngự đồng cô cũng múa kiếm và cờ lệnh. Ngày tiệc của cô là ngày 2/3 âm lịch. Khi thỉnh cô, văn hát rằng:

“Trông ra Cửa Suốt tờ mờ
Chiếc thoi Cô Bé lững lờ ngoài khơi”

Bản văn Cô Bé Cửa Suốt

Nhớ xưa tích cũ nhà Trần
Định sinh cô bé muôn phần tốt tươi
Đôi mắt phượng sáng ngời ánh nước
Tuổi thanh xuân vừa được đôi mươi

Biển Đông sóng vỗ lưng trời
Cù lao ai dựng ngoài khơi chập chùng
Đất thánh tích anh hùng ở đó
Sóng biển reo hoa cỏ tốt tươi

Xem đầy đủ các bản văn Cô Bé Cửa Suốt

Đền thờ Cô Bé Cửa Suốt

Cô được thờ trong Đền Cửa Ông cùng với Đức Ông Đệ Tam, nhưng cô cũng có ngôi đền nhỏ riêng ở gần Đền Cửa Ông và được gọi tên là: Đền Cô Bé Cửa Suốt hay Đền Cặp Tiên.

Đền Cặp Tiên là công trình tín ngưỡng dân gian hình thành từ thời Nguyễn, toạ lạc trên sườn núi tiên thuộc địa phận thôn Cặp Tiên, xã Đông Xá, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh.

Theo truyền thuyết của ngư dân trong vùng, đền Cặp Tiên được xây dựng để thờ một vị Tiểu thư con gái Trần Quốc Tảng. Sau này, vào thời Nguyễn, một ông quan chánh đã được nhân dân trong vùng tôn làm Hậu thần và cũng được thờ tại đền nên còn gọi là “Đền Quan chánh”.

Quan chánh đây là chánh cai bạ, một chức quan coi việc sông nước vào năm Gia Long thứ 3. Sau khi được triều đình cử về đây trông coi ở vùng này, ông đã làm được nhiều việc có ích cho dân, chăm lo đời sống nhân dân, giúp dân an cư lạc nghiệp và có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Ngoài ra, ông còn là người đứng ra góp công, góp của và huy động nhân dân trùng tu, sửa sang lại ngôi đền. Để ghi nhớ ơn đức của ông, sau khi ông qua đời, nhân dân đã phối thờ ông tại đền. (Hiện ở đền còn có hai bài vị thờ có niên đại thời Nguyễn nhưng đã mờ hết chữ không đọc được…).