Ngũ Vị Tôn Quan : Ngũ Vị Quan Lớn trong tín ngưỡng Tam Tứ Phủ

Trong hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ của người Việt, Ngũ Vị Tôn Quan là những vị thần linh tối cao, nắm giữ quyền năng cai quản bốn cõi vũ trụ: Thiên, Địa, Thủy, Nhạc. Là cánh tay đắc lực của Đức Thánh Mẫu, năm vị quan lớn: Quan Lớn Đệ Nhất, Quan Lớn Đệ Nhị, Quan Lớn Đệ Tam, Quan Lớn Đệ Tứ và Quan Lớn Đệ Ngũ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng âm dương, ban phúc trừ tà, mang đến cuộc sống ấm no cho chúng sinh.

Ngũ Vị Tôn Quan là ai ?

Ngũ Vị Tôn Quan là năm vị quan lớn sau hàng Mẫu gồm Quan Lớn Đệ Nhất, Quan Lớn Đệ Nhị, Quan Lớn Đệ Tam, Quan Lớn Đệ Tứ và Quan Lớn Đệ Ngũ. Trách nhiệm của Ngũ Vị Tôn Quan là thay mặt Mẫu cai quản 4 cõi Thiên – Địa – Thủy – Nhạc.

Ngũ Vị Tôn Quan là con Ngọc Hoàng Thượng Đế, nhiều lần được giáng sinh hạ giới cứu giúp đất nước. Bản thần tích phổ biến nhất về ngũ vị tôn ông cùng giáng trần một lúc là bản thần tích Đền Đồng Bằng. Bản thần tích đó nói rằng Ngũ Vị Tôn Ông giáng hạ vào nước Nam vào thời Vua Hùng vương thứ 18 là Hùng Duệ Vương.

Ngũ Vị Tôn Ông đã giáng hạ làm 5 vị tướng trong số 10 vị tướng để giúp Vĩnh Công – Vua Cha Bát Hải Động Đình đánh giặc ngoại xâm trên 8 cửa biển. Vì vậy mà có quan điểm rằng Ngũ Vị Tôn Quan là con của Ngọc Hoàng Thượng Đế giáng hạ xuống làm tướng phù giúp Vua Cha Bát Hải Động Đình, nhưng cũng một số quan điểm gần gũi hơn thì coi Ngũ Vị Tôn Quan là con của Vua Cha Bát Hải Động Đình.

Khái quát thần tích Ngũ Vị Tôn Quan

Cùng Tín Ngưỡng Việt tìm hiểu một cách khái quát về thần tích của Ngũ Vị Tôn Quan:

1. Đệ Nhất Tôn Quan

Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên, con trai cả Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình, cai quản Thượng Thiên. Tôn Quan Đại Thần trên Đế Đình Thiên Cung, sắc phong Thượng Thiên Nhất Phẩm Công Hầu. Quản tam giới đình thần văn võ. Không giáng trần.

Ít khi về ngự đồng. Chỉ mở phủ, tạ phủ, hầu xông đền xông điện mới về. Mặc áo đỏ thêu rồng, hổ phù. Tấu hương, khai quang, chứng sớ điệp trạng mã. Khai đàn mở phủ, thỉnh quan về, pháp sư tuyên sớ điệp, quan phê sớ, phú huý, công cứ, tuyên bố khai đàn mở phủ. Quan lớn “điểm dấu thánh”. Biên sớ, truyền các quan sau mở phủ. Khai giếng mở hồ Thiên Phủ.

2. Đệ Nhị Tôn Quan

Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn, con trai thứ hai Vua Cha Bát Hải Động Đình. Hạ phàm đầu thai Hoàng Cung (có sách nói nhà quý tộc). Văn võ toàn tài, thông minh chính trực, được ngưỡng mộ.

Về chầu Thiên Đình, giao quyền giám sát Sơn Lâm, Thượng Ngàn. Giáng thế ban phúc cho dân. Hạn hán, cầu đảo ông, mưa thuận gió hòa.

Hay ngự về đồng. Mặc áo xanh thêu rồng, hổ phù. Tấu hương, khai quang, chứng sớ, múa kiếm. Khai đàn mở phủ, thỉnh quan về chứng đàn Nhạc Phủ. Đại lễ, thỉnh quan về thanh tra giám sát đàn mã đền phủ.

3. Đệ Tam Tôn Quan

Quan Đệ Tam, con vua Thủy quốc, giúp vua Hùng đánh giặc. Thác hóa, nhân dân lập đền Linh Giang và Xích Đằng thờ phụng.

Ngự đồng, mặc áo trắng thêu rồng, hổ phù, mạng trắng, đai trắng. Tấu hương, khai quang, chứng sớđiệp. Múa song kiếm, ngự tọa, hiến tửu thuốc, nghe văn, chứng lễ, phán truyền nhân gian.

Đại tiệc khai đàn mở phủ, thỉnh quan về chứng đàn Thoải Phủ.

4. Đệ Tứ Tôn Quan

Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai, con trai thứ tư Vua Cha Bát Hải Động Đình. Trấn giữ đồng bằng địa linh, khâm sai tứ phủ. Thường ngự trên Thiên Đình, biên chép sổ sách sinh tử. Không giáng trần.

Ít khi giáng đồng. Đại lễ mới thỉnh ông về. Mặc áo vàng thêu rồng, hổ phù. Tấu hương khai quang, chứng sớ điệp. Mở phủ khai đàn, thỉnh quan về chứng đàn Địa Phủ.

5. Đệ Ngũ Tôn Quan

Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh, con trai thứ năm Vua Cha Bát Hải Động Đình. Giáng dưới thời Hùng Vương, trong gia đình phủ Ninh Giang. Tướng quân tài ba, trấn giữ duyên hải sông Tranh. Lập nhiều công lao, sắc phong công hầu.

Danh tiếng lẫy lừng, được tôn kính phụng thờ. Thỉnh cuối cùng, hay ngự về đồng nhất. Mặc áo lam thêu rồng, hổ phù. Tấu hương, khai quang, chứng sớ tán đàn, múa thanh long đao. Đại đàn mở phủ, lễ tiệc, thỉnh các quan lớn về, đợi Quan Lớn Đệ Ngũ về chứng hết các đàn mã sớ trạng, rồi mới hoá.

Nhiệm vụ của Ngũ Vị Tôn Quan trong Tín ngưỡng Tam Tứ Phủ

Quan Lớn Đệ Nhất

Ngài trực tiếp hầu cận bên phải đền vua cha Bát Hải Động Đình (đền Đồng Bằng) thay quyền và đại diện cõi nhân gian, thừa hành Tam giới, tâu đối tội phúc nhân danh cõi thượng thiên (trên trời).

Quan Lớn Đệ Nhị

Quan Đệ Nhị được giao quyền giám sát và cai quản Sơn Lâm Thượng Ngàn. Khi gặp hạn hán, mất mùa, nhân dân cầu đảo Quan Đệ Nhị thì Ngài giáng thế để ban phúc cho nhân dân, cho mưa thuận gió hòa

Quan Lớn Đệ Tam

Là người cầm cân nảy mực, thông tri Tam Giới, quyền cai các thanh đồng đạo quan

Quan Lớn Đệ Tứ

Ông trấn giữ đồng bằng Địa linh và không giáng trần, được vua cha giao quyền trấn giữ đồng bằng địa linh, khâm sai tứ phủ. Biên chép sổ sách sinh tử, chầu chực bên bệ ngọc bàn loan

Quan Lớn Đệ Ngũ

Ngọc Hoàng ban cho Ngài thống lĩnh thiên địa binh, thay quyền tam tứ phủ đại diện cho con người (nhân vi chúa tể), thu chấp kim ngân tài mã, giải oan nghiệp sớ cho trần gian.

Văn khấn Ngũ Vị Tôn Quan

Con niệm Nam mô A di đà phật (3 lần)

Hương tử chúng con thành tâm

Kính lạy: Tam tòa Đức Thánh Mẫu

Kính lạy: Ngũ Vị Tôn Quan cộng đồng các quan.

Hôm nay là ngày …. nhằm tiết (Xuân, Hạ, Thu, Đông) thiên cát nhật

Tín chủ con là ……………………………

Ngụ tại:……………………………

Cùng toàn thể gia chung nhất tâm nhất lễ đến trước cửa Ngũ Vị Tôn Quan cộng đồng các quan, nhất tâm nhất lễ một lòng một dạ chắp tay kính lễ khấu đầu vọng bái. Nhất tâm kính lễ kính dâng lên Ngũ Vị Tôn Quan cộng đồng các quan, cúi xin các quan cứu độ, gia hộ độ trì cho toàn thể gia chung chúng con già được mạnh khỏe, trẻ được bình an, cầu tài được tài, cầu lộc được lộc, cầu bình an được bình an. Cúi xin Ngũ Vị Tôn Quan cộng đồng quan lớn che chở cho chúng con bốn mùa được bình an tứ thời được thanh tâm an lạc.

Nam mô a di đà phật! (3 lần)

Trên đây là toàn bộ những thông tin quan trọng giúp các bạn tìm hiểu đầy đủ – chi tiết về Ngũ Vị Tôn Quan.

Bài viết được thực hiện bởi Tín Ngưỡng Việt dựa theo các nguồn tài liệu:

• Sách Tín Ngưỡng Tam Tứ Phủ và Thờ Thánh ở Việt Nam – Biên soạn TS Bùi Hùng Thắng
• Sách Đạo Mẫu Việt Nam – Ngô Đức Thịnh
• https://phuday.com/
• https://taodan.com.vn/

Hình Ảnh:

• FB Mật Ong: https://www.facebook.com/ong.mat.98096
• FB Quỳnh Nguyễn : https://www.facebook.com/quynhnguyendesign

Xin trân trọng cám ơn!