Đền Dục Anh (Cầu Giấy, Hà Nội)

Nguyễn Hưng
27/07/2023

Đền Dục Anh nằm trong cụm di tích thờ chung 3 vị thành hoàng là ba anh em ruột: Phạm Uyển, Phạm Miễn và Phạm Huy.

Mục lục

Lịch sử Đền Dục Anh

Cụm di tích đình Trong, đình Ngoài và đền Dục Anh tọa lạc tại phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội. Nơi này nằm trong một thôn ven sông Tô Lịch, cách Ngã Tư Sơ khoảng vài cây số.

Đình Trong, đình Ngoài và đền Dục Anh là cụm di tích thờ cúng ba vị thành hoàng là ba anh em ruột: Phạm Uyển, Phạm Miễn và Phạm Huy. Truyền thuyết kể rằng ba anh em họ Phạm đều được trời ban tặng trí tuệ vượt trội. Họ lớn lên trong thời kỳ đất nước đang chìm đắm dưới ách đô hộ của nhà Đường. Khi Phùng Hưng và em trai là Phùng Hải, cậu họ của ba anh em, khởi nghĩa chống lại ách đô hộ, ba anh em Phạm đã đứng dưới cờ của Phùng Hưng, chiêu mộ quân sĩ và tham gia vào cuộc kháng chiến, vây thành Tông Bình.

Cao Chính Bình, một trong lãnh đạo thời bấy giờ, trong thành Tông Bình, lo sợ đến mức phát bệnh và qua đời. Sau khi đánh đuổi giặc ngoại xâm, ba anh em Phạm được tôn thờ và coi sóc các vùng ở phía tây Hà Nội. Khi ba ông mất, nhân dân trong khu vực đã lập đền thờ để tưởng nhớ và thờ cúng ba vị thành hoàng tài ba.

Kiến trúc Đền Dục Anh

Cụm di tích bao gồm Đình Trong, Đình Ngoài và Đền Dục Anh có quy mô khá lớn. Đình Trong được bố trí hài hòa với một ao tròn phía trước, và phía sau ao là cổng với 4 cột đồng trụ. Tam quan đình có hai nhà tả và hũu vu ở hai bên. Kiến trúc chính của Đình Trong bao gồm đại bái 5 gian 2 dĩ, với phía sau là hậu cung nối vào gian giữa của đại bái. Bộ cửa đại bái được làm kiểu bức bàn suốt 5 gian, và mái được thiết kế theo kiểu “thượng chồng giường hạ kẻ”. Trên kiến trúc, điêu khắc tập trung chủ yếu ở các cổn mê, bẩy, kẻ và các con giường, với các đề tài trang trí như lão trúc, long mã, long cuổn thuỷ, cá chép vượt vũ môn.

Đình Ngoài đã mất tam quan, nhưng vẫn còn tồn tại với kiến trúc đại bái gồm 3 gian. Bốn cửa được làm kiểu “thượng song hạ bản”, và bộ vì mái làm kiểu “thượng chồng giường giá chiêng hạ kẻ”. Trang trí trên đình tập trung vào các bức cốn của gian giữa với đề tài tứ linh, tứ quý, cùng các hoa văn xoắn và hoa lá.

Đền Dục Anh nằm ở ven đê, nhìn ra sông Tô Lịch. Tam quan của đền là một nếp nhà gồm 5 gian. Kiến trúc chính của đền bao gồm tiền tế 5 gian, được xây dựng theo kiểu chồng diêm 2 tầng, phía sau tiền tế là đại đền và hậu cung.

Cả ba di tích trong cụm đều còn nhiều đồ tế khí, bia, chuông, tượng và kiến trúc, đều là sản phẩm nghệ thuật phong cách thế kỷ 19-20.

Các đình khác tại Cầu Giấy