Phán truyền văn

Khái niệm Phán truyền văn

Trong mỗi giá hầu đồng, sau khi đã làm lễ dâng hương và ngự tọa, hiến tửu thì thanh đồng hoặc đồng thầy sẽ ban lời phán truyền. Như vậy phán truyền văn là các lời lẽ phán truyền của thanh đồng hoặc đồng thầy trong nghi lễ hầu thánh.

Về mặt tâm linh, người ta tin rằng khi Thánh đã giáng đồng thì những lời của người hầu đồng chính là lời của chư Thành. Vốn từ lâu, cũng như văn khấn văn cúng, thì văn phán truyền cũng mang tính chất truyền miệng dân gian. “Phán truyền văn” trong nghi lễ hầu đồng có thể nói là một tác phẩm nghệ thuật mang tính dân gian, truyền miệng. Ngoài giá trị về nghệ thuật dân gian, giá trị về lịch sử văn hóa đương đại, “Phán truyền văn” còn có ý nghĩa về mặt tâm linh sâu sắc.

Cấu trúc của phán truyền văn

Phán truyền văn khá linh hoạt và có nhiều dạng khác nhau, có thể là lời văn hoặc thơ. Tuy nhiên thông thường thì cấu trúc của phán truyền văn bao gồm những phần chính như sau:

• Phần thánh trắc giáng
• Phần ban khen Quốc Thái Dân An
• Phần ban khen cho pháp sư, đồng thầy
• Phần ban khen cho văn đàn
• Phần ban khen cho tứ trụ
• Phần ban khen cho chính người hầu đồng
• Phần ban khen riêng cho từng người khác
• Phần ban khen chung cho bách gia trăm họ

Ngoài ra tùy vào từng nội dung cụ thể của khóa lễ, đối tượng hầu đồng, … mà cấu trúc của phán truyền văn có thể thay đổi cho phù hợp.

Tổng hợp các mẫu Phán truyền văn

Lời thánh trắc giáng

….(1)… niên, ….(2)…. thiên cát nhật, thụ mệnh hoàng ân, phụng sắc cửu trùng, . (3)… trắc giảng bản đền chứng minh công đức, chiếu giảm gia chung thanh đồng họ …(4)…, tâm trung mộ đạo, ý dĩ kinh thiên, tu thiết kim ngân, hương hoa lễ vật, long chu phượng mã, thượng phẩm tray tịnh, hạ phẩm tam sinh, cố hữu sớ văn, nhất thiết chi tâm hiến cúng.

Trong đó:

• (1) – năm hầu đồng tỉnh theo Can Chi (Nhâm Thìn, Canh Ngọ, …)
• (2) – mùa (xuân, hạ, thu, đông)
• (3) – cách xưng của giá thánh (đức ông, quan lớn, …)
• (4) – họ của người hầu đồng (Nguyễn, Phạm, Bùi, Đặng,…)

Ngày hôm nay, ngày lành tháng tốt, Ta phụng mệnh Vương Phụ Vương Mẫu giảng đền giảng phủ giảng thủ lô nhang chứng tâm cho ….(1)…. họ ….(2)… nhất một lòng tòng một đạo, thiết lập đàn tràng tạ ơn Phật thành.

Trong đó:

• (1) – cách gọi người hầu đồng (tân đồng, thanh đồng, ghế, …)
• (2) – họ của người hầu đồng (Nguyễn, Phạm, Bùi, Đặng,…)

Thị kỳ sở dĩ, ….(1)… chỉ phán thông truyền, pháp sự chu viên, gia ân giáng phúc đồng tử …(2)…. gia.

Trong đó:

• (1) – cách xưng của giả thánh (đức ông, quan lớn, …)
• (2) – họ của người hầu đồng (Nguyễn, Phạm, Bùi, Đặng,….)

….(1)… niên, ….(2)…. thiên cát nhật, ghế họ … (3)…. nhất tâm vải ta lại thỉnh ta về xa loan thượng ngự.

Trong đó:

• (1) – năm hầu đồng tính theo Can Chi (Nhâm Thìn, Canh Ngọ, …)
• (2) – mùa (xuân, hạ, thu, đông)
• (3) – họ của người hầu đồng (Nguyễn, Phạm, Bùi, Đặng,…)

Ngày nay xa loan phụng thỉnh nhang khói kêu cầu, ….(1)… ta trắc giảng điện tiền lai lâm bản tự.
Trong đó:

• (1) – tên đền phủ hay điện hầu đồng (Lảnh Giang Linh Từ, Linh Quang Điện, Đông Cuông Linh Từ, …)

Long Vân khánh hội, kì thi khóa tiệc, ….(1)…. nguyệt cát nhật cát thời Cung nghinh ….(2)…, thiết lập đàn tràng tạ đàn ….(3)…

Trong đó:

• (1) – tháng hầu đồng (nhất, nhị, tam, tử, ngũ, lục, …)
• (2) – ngày tiệc hầu đồng (thoải tiệc thánh phủ long cung, …)
• (3) – tạ việc gì (bách nhật, tam niên, …)

Ngày đại an, giờ đại cát, ….(1)…. ta giảng đền giảng điện chứng chân nhang ngọn khói, tờ vàng cánh sở, tờ đơn cánh trạng, chứng tâm cho họ ….(2)…. nhất tâm tưởng, vạn tâm cầu, nhất một lòng, tòng một đạo.

Trong đó:

• (1) – cách xưng của giả thánh (đức ông, quan lớn, …)
• (2) – họ của người hầu đồng (Nguyễn, Phạm, Bùi, Đặng,….)

Lời ban khen cho quốc thái dân an

– (Đức ông, Quan lớn, …) ta ban cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, thiên hạ thái bình, muôn nhà được hưởng ấm lo hạnh phúc.

– (Đức ông, Quan lớn, …) ta ban cho dân giàu nước mạnh, quốc thái dân an, bốn phương Nam Việt yên vui thái hòa.

Lời ban khen cho pháp sư, đồng thầy

– (Đức ông, Quan lớn, …) ta ban cho pháp sư đồng thầy được cao tay bói, giỏi tay thầy, để cứu dương độ âm, để được đông con nhang, sang đệ tử.

– (Đức ông, Quan lớn, …) ta ban cho pháp sư đồng thầy để có ngân có xuyến, có người có của, để trên theo phật thánh, dưới cứu độ chúng sinh, để phụng sự cửa đình thần tam tử phủ được mãn chiều xế bóng.

– (Đức ông, Quan lớn, …) ta ban cho pháp sư đồng thầy cho chắc tay quyết mạnh tay ấn cứu nhân độ thể, tế thế độ đời.

Lời ban khen cho văn đàn, tứ trụ

…(1)… ta chứng tâm cho văn đàn tiếng hát, tử trụ đôi bên, tay quỳnh tay quế, ta ban cho ….(2)….

Trong đó:

• (1) – cách xưng của giá thánh (đức ông, quan lớn, …)
• (2) – những điều ban khen

Lời ban khen cho tân đồng

– ….(1)…. ta chứng tâm cho thanh đồng họ ….(2)…. từ nay trở đi từ thì trở lại cho từ đồng thơ bóng ngây thành đồng hay bóng giỏi thanh tân lịch sự cốt cách tinh anh.

Trong đó:

• (1) – cách xưng của giá thánh (đức ông, quan lớn, …)
• (2) – họ của người hầu đồng (Nguyễn, Phạm, Bùi, Đặng,…)

– ….(1)… ta ban cho thanh đồng họ …(2)… từ nay trở đi từ giờ trở lại cho được đồng khôn bóng ngoan, đồng sang bóng lịch.

Trong đó:

• (1) – cách xưng của giá thánh (đức ông, quan lớn, …)
• (2) – họ của người hầu đồng (Nguyễn, Phạm, Bùi, Đặng,…)

Lời ban khen cho bách gia trăm họ

….(1)…. ta ban cho bách gia trăm họ, cho thiện nam tín nữ, trai gái trẻ già được…(2)…

Trong đó:

• (1) – cách xưng của giá thánh (đức ông, quan lớn, …)
• (2) – những điều ban khen

Lời ban khen giái bệnh

– ….(1)… ban cho cho ….(2)…. được ăn như cũ, được ngủ như xưa, để cho bách bệnh tiêu tán, vạn bệnh tiêu tan, tứ chi khang kiện, bát mạch điều hòa.

Trong đó:

• (1) – cách xưng của giá thánh (đức ông, quan lớn, …)
• (2) – người cần được giái bệnh tật

Lời ban khen giái hạn

– …(1)…. ban cho cho họ ….(2)…. tứ thời bát tiết, tháng thuấn ngày nghiêu, phong thuận vũ hòa, tai qua nạn khỏi.

Trong đó:

• (1) – cách xưng của giá thành (đức ông, quan lớn, …)
• (2) – họ của người được ban (Nguyễn, Phạm, Bùi, Đặng,…)

– (Đức ông, Quan lớn, …) ban cho năm xung giái xung, tháng hạn giái hạn, cho gia trung được trong ấm ngoài êm, nhân khang vật thịnh, duyên sinh trường thọ.

– (Đức ông, Quan lớn, …) phê chữ đỏ, bỏ chữ đen, điều lành ta mang đến điều dữ ta mang đi.

– (Đức ông, Quan lớn, …) ban cho đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối, chín tháng đông, ba tháng hè được tai quan nạn khỏi, điều lành mang đến, điều giữ giái đi.

– (Đức ông, Quan lớn, …) công việc hanh thông, giái vận giái hạn, biến hung thành cát, đổi họa ra tường, như ý sở cầu, tòng tâm sở nguyện.

Lời ban khen tài lộc

– Quyền hành tam giới tứ phủ linh thông cộng đồng tam phủ, (Đức ông, Quan lớn, …).. chấp sớ văn, (Đức ông, Quan lớn, …). phê long bút, điểm chữ trường sinh, phê chữ đỏ bỏ chữ đen, cho từ nay đến sau từ thì đến hậu vạn sự mãn đắc.

– Ngày nay có sớ văn tấu trình cung nghinh tứ phủ, Thiên nhạc chứng tâm địa thoải chư thần giáng phúc, (Đức ông, Quan lớn, …).. ban cho 4 chữ cát khánh tường quang, cho an khang thịnh vượng, chiếu lộc ban công, ban khen ban thưởng.

– Nay biết quyền trời phép thánh, quyền sơn lâm phép sơn trang quy đầu phụng sự, thiết lập đàn tràng, .(Đức ông, Quan lớn, …) ban cho việc gia trung thuận bề tốt đẹp, cho chốn của quan rộng đường đi tới mà đa lợi đường về, công thành danh đạt, có ngân có xuyến, có phúc có tài, trên lo việc thánh, dưới gánh việc trần.

– Đã biết quyền trời phép thánh, cửa sơn lâm ta phụng sự, nhất tâm ăn cơm tứ phủ, mặc áo đình thần. Nay pháp sự viên thành, (Đức ông, Quan lớn, …).. chiếu công thưởng lộc.

– Trên (Đức ông, Quan lớn, …). ta tấu đối Thượng thiên nhạc phủ dưới tấu đối địa phủ long cung, (Đức ông, Quan lớn, …).. phê chữ đỏ hạ bỏ chữ đen, giáng phúc lưu ấn tăng tài tiếp lộc.

– Thừa hành thánh lệnh thiên cung (Đức ông, Quan lớn, …).. chấp lễ chấp bái cho ứng thì sở nguyện như ý tâm cầu.

– Nay pháp sự viên thành, chiếu công thưởng lộc. Nhất thứ ban khen: …(1)…. Nhị thứ ban khen: …(2)….

Trong đó:

• (1) – điều ban khen thứ nhất
• (2) – điều ban khen thứ hai, …

– Trên thượng tấu để đình, dưới hạ trình long cung, (Đức ông, Quan lớn, …).. ban cho được toàn gia an lạc, công việc hanh thông, người người được hưởng chữ bình an, tám tiết hưởng vinh quang thịnh vượng.

– (Đức ông, Quan lớn, …).. ban cho công thành danh toại, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu danh đắc danh, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.

– (Đức ông, Quan lớn, …).. ban cho gia môn khang thái, bản mệnh bình an, giải nhất thiết chi tai ương, tăng hà sa chi cát khánh, phúc lại miên thể trạch, lộc mãn trấn gia thanh.

– (Đức ông, Quan lớn, …).. ban cho được nở cành, xanh lá, cho được tươi như lá, cho đẹp như hoa, phúc lộc đề đa, lộc dài vô tận.

– (Đức ông, Quan lớn, …).. ta chiếu công ban lộc, có phúc cho phần, ban cho muôn sự tốt lành, đại tài đại cát, đại phúc đại lộc.

– (Đức ông, Quan lớn, …).. ban cho lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu như ứng, sở nguyện tòng tâm.

– (Đức ông, Quan lớn, …).. ban cho tứ thời bát tiết, phong thuận vũ điều, phúc lại tại tổng, thương mại hưng long, tài nguyên mậu thịnh.

– (Đức ông, Quan lớn, …).. ban cho toàn gia an lạc công việc hanh thông, người người được chữ * bình an, tâm tiết hưởng vinh quang thịnh vượng.

– (Đức ông, Quan lớn, …). ban ngũ phúc lâm môn, thân tâm an lạc, quả đạo viên thành, đầy thuyền mãn quả, gia đạo hưng thịnh.

– (Đức ông, Quan lớn, …). ban có lộc có tài có ngân có xuyến để trên lo được việc thánh dưới gánh được việc trần, để được phụng sự của đình thần tam tứ phủ đến khi mãn chiều xế bóng.

– (Đức ông, Quan lớn, …). ban cho tứ thời bát tiết được thân tâm khang thái, mệnh hệ bình an, nước chảy một dòng, thuyền xuôi một bến, cho có lộc có tài, có ngân có xuyến, có người có của, để trên theo phật thánh, dưới gánh việc trần gian.

– (Đức ông, Quan lớn, …). ban cho đầu năm chỉ giữa nửa năm chỉ cuối được lộc tự vẫn lai, tài như duyên chi, phúc như đông hải, thọ tỉ nam sơn.

– (Đức ông, Quan lớn, …). ban được bốn mùa cát khánh, tiền tài mang tới, lộc hết lại có, lộc vơi lại đầy.

– (Đức ông, Quan lớn, …). ban cho trên quý dưới yêu, trên vì dưới nể, cho gặp thầy gặp bạn, gặp vạn sự lành.

– (Đức ông, Quan lớn, …) trên thuận dưới hòa, trên bảo dưới nghe, trên đe dưới sợ.

– (Đức ông, Quan lớn, …). ban cho được thăng quan tiến chức, nói có người nghe, đe có kẻ sợ.

– (Đức ông, Quan lớn, …). giáng chữ cát tường, ban lộc âm tiếp lộc dương cho đôi đường cường thịnh, việc thánh mãn đắc việc thể sự hanh thông.

Danh xưng của các giá

Các vị thánh khi về đồng thường xưng là “ta”, ngoài ra ứng với các hàng khác nhau còn có thể xưng theo các cách khác nhau, cụ thể như sau:

• Đức Ông Trần Triều xưng: đức ông, ông, …
• Hàng Quan Lớn xưng: quan lớn, vương quan, quan, ..
• Hàng Chầu, Chúa xưng: chầu, chúa, chầu ta, chúa ta, …
• Hàng Ông Hoàng xưng: ông, hoàng, …
• Hàng Cô xưng: cô, …
• Hàng Cậu xưng: cậu, …

Giọng điệu phán truyền văn của các giá

Tương ứng với từng hàng Thánh mà giọng điệu phản truyền cũng khác nhau:

Đức Ông Trần Triều, hàng Quan Lớn, ông Hoàng: thường phán truyền với giọng điệu oai nghiêm mang phong thái cổ xưa của các quan thời phong kiến.

Hàng Chúa, thánh Chầu: thường phán truyền với giọng điệu khoan thai, đĩnh đạc.

Hàng Thánh Cô; thường phán truyền với giọng điệu yểu điệu, dịu dàng, đôi khi cũng chanh chua, đành hanh, … tùy vào quan niệm về tinh cách của từng vị thánh.

Hàng Thánh Cậu: thường phán truyền với giọng điệu ngọng nghịu, nghịch nghợm của các bé trai.

Ngoài ra tùy thuộc vào gốc tích hương quán của các vị thánh mà giọng điệu phán truyền mang âm điệu địa phương. Chẳng hạn Chầu Lục ở Lạng Sơn phản tiếng Nùng, ông Hoàng Mười phán theo giọng của Nghệ An.

Khắc phục tiêu cực trong phán truyền

Người xưa có câu “miệng trần – bóng thánh” có nghĩa những lời phán truyền ý nghĩa của chư thánh nhưng thực chất là chủ ý của thanh đồng. Người ta có thể mượn danh “lời Thánh phán truyền” để khuyên nhủ, giáo hoá khuyến thiện và cũng có thể ngược lại như doạ nạt lường gạt tài vật bất chính… Bên cạnh những mặt tích cực thì những vấn đề lợi dụng tâm linh để chuộc lợi bất chính, gây hoang mang, kích động đã khiển nhiều người điêu đứng. Vì vậy với ý nghĩa tâm linh sâu sắc đó, chư thanh đồng phụng hành pháp sự cần thận trọng để lấy danh cho Thánh lấy tiếng cho đồng, không hổ thẹn với 6 chữ “Con nhà Thánh – lính nhà đồng”.

Trên đây là toàn bộ những thông tin quan trọng giúp các bạn tìm hiểu đầy đủ – chi tiết về Phán truyền văn

Bài viết được thực hiện bởi Tín Ngưỡng Việt dựa theo các nguồn tài liệu từ các trang mạng xã hội.

Xin trân trọng cám ơn!

Tham khảo thêm

• Nghi Thức Hầu Đồng Trong Tín Ngưỡng Tứ Phủ
• Lên khăn hầu đồng
• Nghệ thuật chầu văn trong Tín Ngưỡng Tứ Phủ