Đình Ngọc Hà (Ba Đình, Hà Nội)
Đình Ngọc Hà thờ Đức thánh Huyền Thiên Hắc Đế có địa chỉ tại ngõ 158 Ngọc Hà, phường Ngọc Hà, quận Ba Đình, Hà Nội.
Mục Lục Bài Viết
Lịch sử Đình Ngọc Hà
Ngọc Hà là một trong 13 nông trại được thành lập từ thời Lý (Thập tam trại) và hiện nay là tên của một phường thuộc quận Ba Đình, thành phố Hà Nội. Phường này bao gồm khu vực trước đây của ba ngôi làng cổ: Ngọc Hà, Hữu Tiệp và Đại Yên, nổi tiếng với nghề trồng hoa và làm thuốc nam.
Đình Ngọc Hà nằm ở chân dốc gần góc phía tây-nam của vườn Bách Thảo, bên cạnh một hồ nước dài chạy dọc theo con ngõ 158 Ngọc Hà. Ngày xây dựng đình chính xác không được rõ, nhưng thông tin từ một câu đối ở nhà tiền tế cho biết đợt trùng tu cuối cùng được hoàn thành vào ngày 16-10-1898, dưới triều vua Đồng Khánh. Đình đã bị phá hủy trong cuộc chiến bảo vệ Thủ đô vào cuối năm 1946 và đầu năm 1947. Tuy nhiên, vào năm 1952, cư dân trong làng đã xây dựng lại đình.
Bên trong đình có ban thờ của Đức thánh Huyền Thiên Hắc Đế – một nhân vật truyền thuyết được cho là đã giúp vua nhà Lý đánh bại giặc ngoại xâm. Hội làng được tổ chức vào ngày 19 tháng Giêng, chung với làng Hữu Tiệp. Hai làng cùng rước bài vị của thần đến núi Sưa để cúng tế chung. Vào ngày 15-02-1992, Bộ Văn hóa và Thông tin đã xếp hạng là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia.
Trong quá trình khai quật Hoàng thành Thăng Long, các nhà khảo cổ đã phát hiện dấu tích của một con sông cổ chảy ngang qua kinh thành theo hướng đông-tây, đi qua khu vực của ngày xưa làng Ngọc Hà. Họ cho rằng đây chính là con sông được gọi là sông Ngọc, từ đó tạo nên tên gọi của làng này.
Kiến trúc Đình Ngọc Hà
Ngôi đình ban đầu nằm trên một cù lao giữa một hồ nước, với cổng nghi môn hướng về phía nam. Cổng này bao gồm 4 trụ biểu và 2 cổng phụ, có 2 tầng và 8 mái giả. Hiện nay, hướng của đình không thay đổi, nhưng một phần phía tây của hồ đã được lấp để xây dựng nhà văn hóa và sân chơi, kề sát vào tường của hữu đình. Sau đợt trùng tu gần đây, một cây cầu nhỏ đã được xây dựng bên tả sân trước đình, nối với tam quan ngoại và mở cửa ra ngõ 158 Ngọc Hà.
Bên cạnh cây cầu, sân trước đình có hai cây cổ thụ, giữa chúng là bức bình phong với đôi voi đá chầu vào. Cách xa hơn là một ao vuông nhỏ, sau đó mới đến hồ nước, cả hai đều được bao quanh bởi tường. Hai bên của sân trong cổng nghi môn giáp với hai nhà giải vũ gồm 3 gian, đặt đối diện nhau. Ở trung tâm là bậc thềm dẫn lên toà tiền tế rộng 3 gian và 2 chái. Cấu trúc của tiền tế được thiết kế theo kiểu “trùng thềm điệp ốc” và “thượng rường, hạ kẻ”. Tại đây, có các hoành phi, câu đối, hương án và nhiều vật phẩm khác được thếp bằng vàng rực rỡ.
Tòa phương đình nằm phía sau tiền tế, với mái chồng diêm gồm 3 tầng, trên đỉnh có hình bầu rượu được đắp. Bốn góc của phương đình có 4 cột đỡ được trang trí bằng hình rồng cuốn, bên trong đặt cỗ kiệu bát cống chạm khắc hình rồng theo phong cách cuối thời Lê và đầu thời Nguyễn. Tòa hậu cung gồm 3 gian, gian giữa đặt ngai thờ, bài vị và các đồ tế khí là những cổ vật quý báu được tạo tác vào thế kỷ 19. Trên các mái lớn của tòa có đắp nổi những hình tượng linh thú như nghê, sư tử, cá chép hóa rồng, mãnh hổ xuống núi.
Các đình khác tại Quận Ba Đình
Nguyễn Hưng hiện đang sinh sống và làm việc tại Hà Nội. Mang trong mình lòng đam mê tìm hiểu văn hóa truyền thống, anh dành sự quan tâm đặc biệt cho lĩnh vực tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Với anh, tín ngưỡng không chỉ là nét đẹp văn hóa mà còn là sợi dây kết nối thế hệ, lưu giữ những giá trị tinh thần quý báu của dân tộc. Trên hành trình khám phá, Nguyễn Hưng luôn nỗ lực nghiên cứu, chắt lọc và chia sẻ những kiến thức bổ ích về tín ngưỡng Việt Nam đến với độc giả.