Đền Yên Thành (Ba Đình, Hà Nội)
Đền Yên Thành được xây dựng vào cuối thời kỳ nhà Lê, và bên trong đền là nơi thờ cúng bà Lý Chiêu Hoàng – vị vua cuối cùng của triều đại nhà Lý. Nằm tại số 28 phố Phan Huy Ích, phường Nguyễn Trung Trực, quận Ba Đình, Hà Nội.
Mục lục
Lịch sử Đền Yên Thành
Đền Yên Thành có lịch sử hình thành từ rất sớm, đến mức không ai có thể nhớ rõ được ngày tháng xác định của việc xây dựng. Đền này được dành riêng để thờ cúng vị vua bà cuối cùng của triều đại nhà Lý, Lý Chiêu Hoàng, hay còn được gọi là Chiêu thánh Hoàng hậu (1218-1278). Bà là hoàng đế thứ 9 và cũng là hoàng đế cuối cùng của triều đại nhà Lý (1009-1225).
Vào lúc bà mới 8 tuổi (năm 1224), bà lên ngôi hoàng đế và trị vì cho đến năm 1225. Sau đó, theo sắp đặt của Thái sư Trần Thủ Độ, bà nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh (1218-1277). Vương triều Lý chính thức kết thúc sau 216 năm tồn tại, đồng thời đánh dấu sự khởi đầu của vương triều Trần kéo dài 175 năm (1225-1400) với 13 đời hoàng đế. Đền Yên Thành là nơi tôn vinh và kỷ niệm sự trị vì của vị vua bà này trong lịch sử đất nước.
Kiến trúc Đền Yên Thành
Đền Yên Thành vẫn giữ nguyên lối kiến trúc truyền thống theo kiểu chữ “đinh”. Nó bao gồm nhà tiền tế và hậu cung. Nhà tiền tế hướng ra phố Phan Huy Ích, bao gồm 3 gian và 2 chái, được xây dựng theo kiểu tường hồi bít đốc. Mái nhà làm bằng ngói ta, chia thành kiểu “thượng tam – hạ tứ”, đặt trên hệ thống 6 hàng chân cột gỗ đứng trên các chân tảng đá xanh hình tròn. Mái nhà được trang trí với hình ảnh hổ phù, hoa lá, chữ triện trên diềm mái. Hệ thống mái được đỡ bằng các vị kèo theo kiểu “thượng giá chiêng, hạ kẻ bẩy hiên”. Sàn nhà được lát bằng gạch Bát Tràng.
Nghệ thuật trang trí trên kiến trúc của Đền Yên Thành rất rõ nét qua các bức chạm nổi hình rồng, kẻ, xà ngang và đấu kẻ, tất cả đều được chạm hình lá đề và vân xoắn. Hậu cung gồm 3 gian chạy dọc về phía sau, kết nối với nhà tiền tế tạo thành hình chữ “đinh”. Hậu cung được chia thành hai phần, gian ngoài đặt bàn thờ cho 8 vị vua triều Lý, hai gian trong là nơi thờ Lý Chiêu Hoàng – nơi đặt tượng vua bà ngồi trên long ngai, trong khung gỗ được chạm rồng tinh xảo. Đây là pho tượng đặc biệt quý giá, có giá trị nghệ thuật đặc sắc.
Hiện nay, Đền Yên Thành vẫn còn lưu giữ nhiều di vật và hiện vật có giá trị như hương án, sập thờ, cửa võng, kiệu rước, thần tích, câu đối, bia đá, chuông đồng, khánh đá… Đặc biệt, trong đền còn có 5 đạo sắc phong thần từ các triều đại đã trao tặng cho vua bà Lý Chiêu Hoàng, cùng với 21 pho tượng tròn mang phong cách nghệ thuật từ thế kỷ XIX đến XX.
Với những giá trị đặc sắc về văn hóa, lịch sử, năm 2005, đền Yên Thành đã được xếp hạng Di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố.
Các đền khác tại Quận Ba Đình
