Ngọc Hoàng, vị thần quyền uy trong tín ngưỡng dân gian Việt. Ông là biểu tượng của công lý, đạo đức và trật tự. Cai quản thiên đình, là vua của muôn thần. Ông cũng là hiện thân của sức mạnh tự nhiên.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Ngọc Hoàng. Từ nguồn gốc, vai trò, ý nghĩa, đến những câu chuyện truyền thuyết về ông. Và cả ảnh hưởng của ông đến văn hóa Việt.
Cùng Tín Ngưỡng Việt tìm hiểu đầy đủ hơn về ngài.
Để giải thích về nguồn gốc của thế giới, người Việt Cổ đã sử dụng thần thoại Thần Trụ Trời:
Thuở xưa, chưa có thế gian. Trời đất chỉ là một vùng hỗn độn. Bỗng một vị thần khổng lồ xuất hiện. Thần đội trời lên cao, dùng đất đá chống đỡ. Càng đắp, trời càng cao rộng. Thần làm việc không ngừng, nâng vòm trời lên mãi.
Trời đất phân đôi. Đất phẳng như mâm, trời tròn như bát úp. Chân trời là nơi chúng giáp nhau. Thần phá cột chống, hất tung đất đá. Núi Yên Phụ là vết tích còn lại. Đất đá văng thành núi đồi, chỗ đào thành biển hồ.
Các thần khác xuất hiện, tiếp tục xây dựng thế gian. Thần Sao, thần Sông, thần Núi, thần Biển…
Sau này khi đạo Lão từ Trung Quốc du nhập vào Việt Nam thì Ông Trời mới được gọi là Ngọc Hoàng
Từ xưa, người Trung Quốc tôn thờ Ngọc Hoàng là vua trên trời. Nhưng từ đời nhà Thương, ông chỉ còn cai quản tiên giới, không còn quyền năng sáng thế.
Ngọc Hoàng sống tại cung điện giữa trời, ở Thiên Cực Bắc. Về sau, ông được gọi bằng nhiều danh hiệu khác nhau: Thiên Đế, Ngọc Đế, Đế Tể.
Trong đạo Mẫu Việt Nam, ông là Vua cha Ngọc Hoàng, cha của Thánh Mẫu Liễu Hạnh, là đấng tối cao.
Truyền thuyết Trung Quốc kể rằng Ngọc Hoàng vốn là người trần, tên Trương Hữu Nhân. Ông sống ở Trương Gia Loan, Bắc Kinh. Vì tính khiêm nhường, hay giúp người, ông được gọi là Trương Bách Nhẫn, Đại Quý Nhân.
Ông có vợ là Tây Vương Mẫu, có bảy con gái. Thuyết khác nói vợ ông là Thiên Hậu, có chín con trai. Em gái ông là Dao Cơ, lấy chồng phàm sinh ra Nhị Lang.
Truyền thuyết Táo Quân kể rằng Trương Lang được Ngọc Hoàng phong làm Táo vương vì cùng họ. Ngọc Hoàng sống ở điện Linh Tiêu trên trời cùng vợ Tây Vương Mẫu.
Việc thờ Ngọc Hoàng Thượng đế phổ biến trong tín ngưỡng Việt Nam. Chùa miền Bắc thường phối thờ ông cùng Nam Tào, Bắc Đẩu, Phạm Thiên, Đế Thích…
Mùng 9 tháng Giêng, ngày sinh Ngọc Hoàng, thường là ngày cúng vía Trời để tôn vinh ông.
Trong đạo Mẫu, ông là Vua cha Ngọc Hoàng, cha của Thánh Mẫu Liễu Hạnh, là đấng tối cao. Ông sống và làm việc tại Thiên Phủ trên trời, có tiên nữ hầu hạ, thiên tướng canh gác.
Là vị Thánh cao nhất đạo Mẫu, ông thường có ban thờ riêng trong các đền, phủ thuộc hệ thống thờ Mẫu Tam Phủ.
Bản văn được sử dụng hát thờ nhân ngày đản tiệc Vua Cha Ngọc Hoàng ( mồng chín tháng giêng)
Thần kim ngưỡng khải tấu thiên tôn
Tọa thượng dương dương nghiễm nhược tồn
Nguyện thỉnh pháp âm thi huệ lực
Tùy cơ phó cảm nạp trần ngôn
Tiết xuân thiên tam dương khai thái
Mở vận lành vạn đại hưng long
Linh Tiêu Kim Khuyết Vân Cung
Tâm hương thấu đến cửu trùng thiên thai
Thuở đất trời âm dương hòa hợp
Kiến tạo nên vũ trụ càn khôn
Long ngai chín bệ kim môn
Hoàng Thiên Thượng Đế Chí Tôn cầm quyền
Khắp tam thiên đại thiên thế giới
Vua Ngọc Hoàng quyền đại tối linh
Ngôi cao chính ngự thiên đình
Ngai vàng thống chế quần sinh muôn loài
Hằng giá ngự đan đài tử phủ
Khúc nghê thường y vũ xướng ca
Đàn cầm thánh thót thánh tha
Tiếng dâng ngọc tửu hoàng hoa đượm mùi
Vườn thượng uyển thảnh thơi thánh giá
Điện Linh Tiêu thong thả giáng lâm
Đào viên mở hội long vân
Bách tiên văn vũ quần thần âu ca
Cửa thiềm cung bách hoa tiên tử
Đứng đôi bên ngọc nữ cung phi
Rồng bay phượng múa nghê quỳ
Trăm hoa đua sắc tức thì tỏa hương
Nhân khánh hạ tam dương cửu nhật
Thiết đàn tràng kính ngưỡng thiên công
Thần đăng ngũ quả tiến dâng
Kính xin soi xét lỗi lầm trần gian
Ban phúc lộc nhân khang vật thịnh
Khắp bốn mùa cát khánh tường quang
Phong điều vũ thuận an khang
Mãn thiên hỷ khí xuân quang lại về
Thiên tăng tuế đề huề trường thọ
Chiếu nhân gian trăm họ giai xuân
Ơn trên bảo quốc hộ dân
Khuông phù đệ tử thiên xuân thọ trường
Xem thêm: Các Bản văn Ngọc Hoàng Thượng Đế
Ngọc Hoàng, vị thần tối cao trong tín ngưỡng Việt Nam, là biểu tượng của công lý, đạo đức và trật tự. Ông là hiện thân của sức mạnh siêu nhiên, mang lại niềm tin cho người dân. Hình tượng Ngọc Hoàng mãi là một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần người Việt, thể hiện ước vọng về một xã hội công bằng, thịnh vượng.
Như vậy, bài viết này đã khái quát đầy đủ về thần tích Ngọc Hoàng Thượng Đế – Vị thần chủ cao nhất trong đạo mẫu Tam Tứ Phủ.
Kính chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe và gặp nhiều thành công, may mắn.
Tham khảo thêm:
Nguyễn Hưng hiện đang sinh sống và làm việc tại Hà Nội. Mang trong mình lòng đam mê tìm hiểu văn hóa truyền thống, anh dành sự quan tâm đặc biệt cho lĩnh vực tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Với anh, tín ngưỡng không chỉ là nét đẹp văn hóa mà còn là sợi dây kết nối thế hệ, lưu giữ những giá trị tinh thần quý báu của dân tộc. Trên hành trình khám phá, Nguyễn Hưng luôn nỗ lực nghiên cứu, chắt lọc và chia sẻ những kiến thức bổ ích về tín ngưỡng Việt Nam đến với độc giả.