Tự ái là gì? Biểu hiện của tính tự ái và các cách khắc phục?

Tự ái là một khái niệm quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày, thường được dùng để chỉ những người có cái tôi quá lớn, dễ bị tổn thương và luôn muốn được đề cao. Vậy tự ái là gì? Tự ái cao có ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống và các mối quan hệ của một người? Làm thế nào để nhận biết và khắc phục tính tự ái? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

1. Tự ái là gì?

Tự ái (tiếng Anh: self-esteem) là một trạng thái tâm lý thể hiện sự yêu bản thân quá mức, luôn cho mình là trung tâm, coi trọng bản thân hơn người khác. Người tự ái thường có xu hướng đề cao bản thân, nhạy cảm với những lời chỉ trích, dễ bị tổn thương và khó chấp nhận ý kiến trái chiều.

Người tự ái thường có những biểu hiện như:

• Luôn muốn trở thành trung tâm của sự chú ý.
• Cảm thấy mình đặc biệt và chỉ muốn kết giao với những người có địa vị cao.
• Khao khát sự ngưỡng mộ từ người khác.
• Cho rằng mình xứng đáng được đối xử đặc biệt.
• Thiếu sự đồng cảm và thấu hiểu.
• Hay ghen tị và đố kỵ với người khác.
• Dễ nổi giận và có thái độ thù địch.

Ví dụ về tự ái:

• Một người luôn khoe khoang về thành tích của mình và coi thường người khác.
• Một người nổi giận khi bị góp ý hoặc chỉ trích.
• Một người luôn đổ lỗi cho người khác và không bao giờ nhận lỗi về mình.

2. Các dạng tự ái

Tự ái có thể biểu hiện dưới nhiều dạng khác nhau, từ nhẹ đến nặng. Trong một số trường hợp, tự ái có thể trở thành một dạng rối loạn nhân cách, được gọi là rối loạn nhân cách tự ái (NPD).

Người mắc chứng NPD thường có những đặc điểm sau:

Ý thức về tầm quan trọng bản thân quá lớn: Họ tin rằng mình là người đặc biệt, ưu việt hơn người khác và chỉ xứng đáng được giao du với những người có địa vị cao.

Sống trong ảo tưởng về sự vĩ đại của bản thân: Họ thường phóng đại thành tích và tài năng của mình, đồng thời xem thường người khác.

Cần được khen ngợi và ngưỡng mộ liên tục: Họ luôn muốn được người khác chú ý và ngưỡng mộ, đồng thời cảm thấy khó chịu khi bị phớt lờ.

Ảo tưởng về quyền lực: Họ cho rằng mình có quyền được đối xử đặc biệt và người khác phải tuân theo ý muốn của họ.

Bóc lột người khác mà không có cảm giác tội lỗi: Họ sẵn sàng lợi dụng người khác để đạt được mục đích của mình.

Thường xuyên hạ thấp, đe dọa hoặc coi thường người khác: Họ có xu hướng xem thường và hạ thấp người khác để nâng cao bản thân.

3. Nguyên nhân gây ra tự ái

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tự ái, bao gồm:

Yếu tố di truyền: Tự ái có thể di truyền trong gia đình.

Môi trường sống: Trẻ em được nuông chiều hoặc bị lạm dụng có nguy cơ cao mắc chứng tự ái.

Văn hóa: Một số nền văn hóa đề cao chủ nghĩa cá nhân có thể góp phần gây ra tự ái.

4. Tác hại của tự ái

Tự ái có thể gây ra nhiều tác hại cho cả người tự ái và những người xung quanh, bao gồm:

Ảnh hưởng đến các mối quan hệ: Người tự ái thường khó duy trì các mối quan hệ lành mạnh do tính ích kỷ, thiếu đồng cảm và hay đòi hỏi.

Gây khó khăn trong công việc: Tự ái có thể cản trở sự hợp tác và thăng tiến trong công việc.

Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần: Người tự ái dễ mắc các chứng trầm cảm, lo âu và rối loạn sử dụng chất kích thích.

5. Cách khắc phục tự ái

Khắc phục tự ái là một quá trình lâu dài và đòi hỏi sự nỗ lực của bản thân người tự ái. Dưới đây là một số cách khắc phục tự ái:

Nhận thức về vấn đề: Bước đầu tiên để khắc phục tự ái là nhận ra rằng mình có vấn đề.

Tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia: Các nhà trị liệu tâm lý có thể giúp người tự ái hiểu rõ hơn về tình trạng của mình và phát triển các kỹ năng đối phó lành mạnh.

Rèn luyện sự đồng cảm: Học cách đặt mình vào vị trí của người khác và thấu hiểu cảm xúc của họ.

Học cách chấp nhận phê bình: Cởi mở với những lời phê bình và học hỏi từ những sai lầm của mình.

Thực hành lòng biết ơn: Tập trung vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống và biết ơn những người xung quanh.

6. Cách đối phó với người tự ái

Nếu bạn phải tiếp xúc với người tự ái, dưới đây là một số cách đối phó:

Đặt ranh giới rõ ràng: Hãy cho họ biết những hành vi nào là không thể chấp nhận được.

Tránh tranh cãi: Tranh cãi với người tự ái thường không có kết quả.

Tập trung vào bản thân: Đừng để họ ảnh hưởng đến cảm xúc và suy nghĩ của bạn.

Tìm kiếm sự hỗ trợ: Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi hoặc căng thẳng, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè, người thân hoặc chuyên gia.

7. Câu hỏi thường gặp về tự ái

Chạm lòng tự ái là gì? Chạm lòng tự ái có nghĩa là làm tổn thương đến cái tôi của một người, khiến họ cảm thấy bị xúc phạm hoặc bị hạ thấp.

Người dễ tự ái là gì? Người dễ tự ái là người có lòng tự trọng thấp, dễ bị tổn thương và nhạy cảm với những lời chỉ trích.

Tự ái trong tình yêu là gì? Tự ái trong tình yêu là khi một người luôn đòi hỏi sự chú ý và quan tâm từ đối phương, đồng thời thiếu sự quan tâm và chia sẻ với người mình yêu.

Làm sao bớt tự ái? Để bớt tự ái, bạn cần nhận thức được vấn đề của mình, rèn luyện sự đồng cảm, học cách chấp nhận phê bình và thực hành lòng biết ơn.

Tại sao con người lại tự ái? Con người tự ái vì nhiều nguyên nhân, bao gồm yếu tố di truyền, môi trường sống và văn hóa.

Tự ái là gì? Lấy ví dụ? Tự ái là sự yêu bản thân quá mức, luôn cho mình là trung tâm. Ví dụ: Một người luôn khoe khoang về thành tích của mình và coi thường người khác.

Các bài viết liên quan:

• Nhận biết các dấu hiệu của rối loạn nhân cách tự ái
• Ảnh hưởng của tự ái đến sức khỏe tâm thần
• Cách xây dựng lòng tự trọng lành mạnh
• Làm thế nào để giao tiếp hiệu quả với người tự ái
• Tự ái ở trẻ em và cách giáo dục trẻ