Nhà bia Thủy Môn Đình: Chứng tích lịch sử chủ quyền Việt Nam

Nhà bia Thủy Môn Đình, tọa lạc tại thị trấn Đồng Đăng, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn, là một di tích lịch sử văn hóa quan trọng, lưu giữ tấm bia đá quý giá có khắc hai chữ “Việt Nam” từ thế kỷ 17. Đây là bằng chứng xác đáng khẳng định chủ quyền lãnh thổ của nước ta từ xa xưa, đồng thời là biểu tượng cho tinh thần yêu nước và ý chí bảo vệ biên cương của dân tộc.

Vị trí và lịch sử Nhà bia Thủy Môn Đình

Nhà bia Thủy Môn Đình nằm trên sườn núi Phja Mạt, sát quốc lộ 1A, cách cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị khoảng 2km. Công trình được xây dựng vào năm 1670, do Nguyễn Đình Lộc, một vị quan triều Lê Trung Hưng, cho lập nên.

Tấm bia ban đầu được đặt tại đình Thủy Môn (xứ Đồng Đăng, châu Văn Uyên), nơi làm việc của các phiên thần họ Nguyễn Đình – một trong “thất tộc thổ ty” có công lớn trong việc bảo vệ vùng biên cương Lạng Sơn. Sau này, đình Thủy Môn bị hư hỏng, tấm bia bị đổ xuống và được người dân địa phương di chuyển lên sườn núi. Đến năm 1991, bia được tìm thấy và đưa về Bảo tàng Lạng Sơn bảo quản. Một phiên bản của bia được dựng lại tại vị trí cũ để phục vụ du khách tham quan.

Giá trị lịch sử và văn hóa của Bia Thủy Môn Đình

Bia Thủy Môn Đình được làm bằng đá núi, hình khối hộp chữ nhật, cao 1,3m, rộng 0,82m, dày 0,25m.Trên bia khắc bài ký bằng chữ Hán với nội dung khẳng định chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam đối với vùng đất Lạng Sơn: “Việt Nam hầu thiệt. Trấn Bắc ải quan” (nghĩa là: Đây là cửa ngõ và yết hầu của nước Việt Nam và là ải quan trấn giữ phương Bắc).

Hai chữ “Việt Nam” trên bia có ý nghĩa hành chính rõ ràng, khẳng định quốc hiệu Việt Nam đã được sử dụng từ trước năm 1804, bác bỏ quan niệm cho rằng tên nước Việt Nam chỉ mới xuất hiện từ thời nhà Nguyễn.

Ngoài ra, bia Thủy Môn Đình còn là tư liệu quý giá phản ánh lịch sử, văn hóa và hệ thống quản lý hành chính của nước ta dưới thời phong kiến. Nội dung bia đề cao tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau để bảo vệ biên cương Tổ quốc.

Kiến trúc Nhà bia Thủy Môn Đình

Nhà bia hiện nay được xây dựng theo kiểu phương đình, mái lợp ngói đỏ, bốn mặt không có tường bao, tạo không gian thoáng đãng. Bên trong nhà bia là phiên bản của tấm bia đá, đặt trên lưng một con rùa đá lớn.

Tham quan Nhà bia Thủy Môn Đình

Du khách đến tham quan Nhà bia Thủy Môn Đình có thể kết hợp với các điểm du lịch lân cận như:

• Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị: Cửa khẩu lớn nhất giữa Việt Nam và Trung Quốc.
• Đền Mẫu Đồng Đăng: Ngôi đền linh thiêng thờ Mẫu Liễu Hạnh.
• Pháo đài Đồng Đăng: Công trình quân sự quan trọng từ thời nhà Nguyễn.
• Các di tích khác: Động Tam Thanh, Chùa Tam Thanh, Thành Nhà Mạc…

Nhà bia Thủy Môn Đình là một điểm đến không thể bỏ qua khi đến với Lạng Sơn. Nơi đây không chỉ là một di tích lịch sử văn hóa quan trọng mà còn là biểu tượng cho lòng yêu nước, ý chí kiên cường bảo vệ chủ quyền đất nước của dân tộc Việt Nam.