Dưới đây là 2 bản văn chúa Then hay và thường được sử dụng nhất được chúng tôi sưu tầm để gửi đến các bạn.
Trước khi đến với các bản văn, chúng ta cùng tìm hiểu đôi nét thần tích của Bà.
Chúa then Là một trong ba vị chúa bói nổi tiếng nhất Việt Nam. Người Tày quan niệm chúa Then là đại diện cho thần tiên, cầu nối tâm linh, thỉnh cầu, mong ước của con người thấu tới tai đất trời.
Chúa Then hành nghề tạo phúc, nhiều dòng họ thờ gọi Then Then tổ (kế tử truyền tôn), Then có nghĩa khác (thiên binh thiên tướng), vị thần tiên ở cõi trời, đức chốn tổ Linh Quang ảnh hưởng niềm tin đối với con người, chúa Then ở đền giữ gìn qua nhiều dòng họ (đã được bắt pháp) nguồn tín ngưỡng có nhiều nơi thờ chúa Then, chúa Then là vị nhân thần nằm trong tực thờ Tam Tứ Phủ.
Ngài có năm sinh năm hóa, con cháu của họ đang hành nghề”.
Thủa xưa Chúa Then giá ngự trên một tòa sơn trang, cảnh núi rừng xanh ngan ngát, nơi thượng ngàn tụ khí linh thiêng, chúa bà được coi là Tổ Then, trang phục chúa bà thường mặc áo đen chàm vạt ngắn, trang sức thường vận kiềng bạc đen khảm nạm ngọc lam.
Chúa Then thường ngự trên thạch bàn, ngày ngày chúa tu luyện đến cả quỷ cũng sợ uy linh, một đời làm phúc cứu dân, bao nhiêu nghiệp chướng xoay vần hóa không, hành nghề tạo phúc muôn đời nhớ ơn.
Đền thờ bà chúa then đươc toạ lạc tại vị trí: Thôn Nà Lùng, Xã Hoàng Văn Thụ, Huyện Bình Gia, tỉnh Lạng sơn. Ngôi đền xây dựng từ thời nhà Lê. Ngôi đền ban đầu chỉ là một cái miếu nhỏ, trong đền thờ tứ phủ công đồng ( nghi lễ thờ tam tứ phủ) và ngoài ra thờ một vị thần bà chúa then.
Năm 2016 ngôi đền được trùng tu lại thành gồm ba cung, cũng giữa thờ tam tòa Thánh Mẫu và bà Chúa Then thủ đền, cung ngoài thờ Sơn Trang và cung thờ Thần Triều.
Cũng giống như các bản văn khác, bản văn bà chúa bói Then mang nội dung miêu tả chân dung, sự tích và nói lên sự uy linh của Bà.
Cả 2 bản văn này thường được dùng để hát thờ vào ngày tiệc và cũng được sử dụng để dâng văn khi hầu giá Chúa Then.
Nhang thơm tấu trước án tiền
Thỉnh mời tiên chúa bói then ngự đồng
Cảnh lâm tùng rừng xanh ngan ngát
Cửa thượng ngàn bát ngát suối khe
Non thiêng hiu quạnh bốn bề
Chúa tiên giáng thế lập nghề bói then
Áo chàm đen trâm hoa tràng mạng
Đôi kiềng vàng khảm nạm ngọc lam
Lạng Sơn Chúa ngự thạch bàn
Tay cầm tính tẩu hát vang núi rừng
Tu tiên khí dụng công pháp chỉ
Phép nhiệm màu tà quỷ sợ uy
Sơn tinh voi hổ phục quỳ
Man man cầm thú đều thì phục công
Miền sơn động tay đàn miệng hát
Khí âm dương khúc nhạc điệu then
Danh thơm lừng lẫy lưu truyền
Tiếng đồn vang khắp trong miền Lạng Sơn
Thổ mán mường điều thì cung phục
Nhờ ơn bà cây đức vẻ vang
Thành tâm giữ nghiệp ca đàn
Gọi hồn non nước suối ngàn thủa xưa
Linh tiên khí thần cơ ứng khẩu
Phép nhập hồn tính tẩu ai hay
Có thì có tự mảy may
Không thì cả thế gian này cũng không
Có phen dạo sơn cùng bích thủy
Ai có lòng tùy hỉ hữu duyên
Có phen dạo cảnh non tiên
Hai nàng thị nữ khăn miên theo hầu
Khăn vấn đầu cổ đeo vòng bạc
Lược trâm cài má hạc tóc mây
Hây hây vành nguyệt vơi đầy
Dáng thanh đáng lịch vẻ đầy khuôn trăng
Dáng tiên chúa ả Hằng thua sắc
Bước khoan thai nhẹ gót lên non
Dù cho nước chảy đá mòn
Thương đồng chẳng quản dù còn bao xa
Chúa về đồng muôn nhà kính phục
Nét phong tư vẻ thực tài hoa
Chúa tiên linh ứng hay là
Khúc đàn non nước cầm ca chiêu hồn
Cân đàn then âm dương thấu tỏ
Nhạc vang lừng đâu đó mọi nơi
Thành tâm khấn bái luyện mời
Đan thành nhất dạ làm tôi chúa bà
Làm tôi chúa đồng gia hưng thịnh
Để cho đời nức tiếng thơm danh
Ai ơi hữu tử hữu sinh
Một niềm tưởng vọng tâm linh hữu thành
Tiết ngày lành dâng văn bái thỉnh
Nguyện phúc lai hưng thịnh đề đa
Thỉnh tiên chúa giáng điện tòa
Khuông phù đệ tử vinh hoa thọ trường
Thỉnh mời tiên chúa bói then
Nguyên xưa giá ngự một tòa sơn trang
Cảnh lâm tùng rừng xanh ngan ngát
Cửa thượng ngàn tụ khí trung linh
Có phen biến tướng hiện hình
Chúa bà giáng thế lập nghề hát then
Chúa mặc áo đen chàm vạt ngắn
Kiềng bạc đem khảm nạm ngọc lam
Lạng Sơn chúa ngự thạch bàn
Tam cầm đàn Tính hát vang núi rừng
Trên rừng cấm ngày ngày tu luyện
Có phép tiên tà quỷ sợ uy
Linh xà hổ phục tâu quỳ
Muôn loài muông thú đều thì phục công
Miền sơn động chúa ngồi đàn hát
Đàn âm dương gọi hồn thế nhân
Một đời làm phúc cứu dân
Bao nhiêu nghiệt chướng xoay vần hóa không
Thổ mán mường đồng thì phục đức
Người tày nùng chúa thì độ cho
Chúa truyền đệ tử chớ lo
Hành nghề tạo phúc muôn đời nhớ ơn
Thường dạo cạnh sơn cùng bích thủy
Chúa băng rừng thăm thú động tiên
Sướng ca một cảnh thiên nhiên
Hai nàng thị nữ khăn miên theo hầu
Vấn khăn chàm tay đeo vòng bạc
Rẽ đường ngôi mườn mượt tóc mây
Hây hây vành nguyệt vơi đầy
Đáng thanh đáng lịch vẻ đầy khuôn trăng
Dáng tiên chúa cô hằng yểu điệu
Bước khoan thai nhẹ gót lên non
Dù cho nước chảy đá mòn
Thương đồng chẳng quản dù còn bao xa
Chúa về đồng muôn nhà kính phục
Nét hây hây mắt tựa sao xa
Chúa tiên linh ứng hay là
Gảy đàn non nước khúc ca chiêu hồn
Cân đàn then âm dương thấu tỏ
Lai giáng về ngọn cỏ chân mây
Hôm nay tụ họp về đây
Về nghe câu hát làm tôi chúa bà
Làm tôi chúa đồng gia hưng thịnh
Để cho đời nức tiếng thơm danh
Rồi mai chọn lấy ngày lành
Đàn tràng thiết lập cung nghinh chúa bà
Nguyễn Hưng hiện đang sinh sống và làm việc tại Hà Nội. Mang trong mình lòng đam mê tìm hiểu văn hóa truyền thống, anh dành sự quan tâm đặc biệt cho lĩnh vực tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Với anh, tín ngưỡng không chỉ là nét đẹp văn hóa mà còn là sợi dây kết nối thế hệ, lưu giữ những giá trị tinh thần quý báu của dân tộc. Trên hành trình khám phá, Nguyễn Hưng luôn nỗ lực nghiên cứu, chắt lọc và chia sẻ những kiến thức bổ ích về tín ngưỡng Việt Nam đến với độc giả.