Tứ Phủ Thánh Cậu : Các Cậu trong tín ngưỡng Tam Tứ Phủ
Tứ Phủ Thánh Cậu là các vị thánh cậu với hình tượng nam thiếu niên, nhanh nhẹ, xông xáo, mạnh mẽ, hiếu động tinh nghịch, anh minh, hào phóng nhưng cũng không kém phần cương trực thẳng thắn dứt khóa của những chàng trai niên thiếu
Mục lục
Tứ Phủ Thánh Cậu là ai ?
Tứ phủ Thánh Cậu là những người chết trẻ, từ 1 – 9 tuổi, hiển linh thành các bé Thánh. Người ta không biết rõ đầy đủ về 10 hay 12 vị thuộc hàng Cậu, họ là các phụ tá của các Ông Hoàng. Có 10 vị Thánh Cậu đều được thờ ở Đồi Ngang nhưng chỉ có 4 vị được cắt cử đi chấm lính nhận đồng và loan giá ngự đồng: Cậu Cả Thượng Thiên, Cậu Đôi Thượng Ngàn, Cậu Bơ Thoải Cung và Cậu Bé.
Thường thì, lần lên đồng nào cũng có giá Cậu Bơ và Cậu Bé. Đó là các giá đồng với tính cách phóng túng, nghịch ngợm, quần áo kỳ cục, lời nói ngọng nghịu của trẻ con, kèm theo các điệu múa lân hay múa hèo khá sôi nổi.
Tìm hiểu chi tiết các Thánh Cậu
Cậu Hoàng Cả
Cậu Hoàng Cả hiện ở phủ Dầy và Đền Sòng Sơn. Cậu về đồng mặc áo đỏ, hoa thắt hai tay, đeo mạng chéo, khăn chít mỏ rìu, ngự về làm lễ khai quang, mùa hèo, phản ngự thông truyền. Tuy là cậu bé Khâm sai nhưng ít về đồng vì cậu thuộc dòng đệ nhất đi tu.
Ngày chính tiệc Cậu Hoàng Cả là vào ngày 17 tháng 2 âm lịch và ngày hiển linh là 18 và 19 tháng 2 âm lịch, ngày giáng lần thứ hai là ngày mùng 9 tháng 7 âm lịch.
Trích đoạn bản văn
Cậu xưa vốn ở Phủ Dầy
Chầu chực đêm ngày hầu hạ vào ra
Cậu Hoàng mới độ lên ba
Hình dung sắc thái thật là xinh thay
Đầu đội nón chân đi giày
Áo xanh khăn đỏ vòng tay quạt tàu
Khi chầu thượng đế khấu đầu
Khi trở về chầu thánh mẫu thuỷ cung
Xem đầy đủ hơn các bản văn Cậu Hoàng Cả
Cậu Hoàng Đôi
Cậu Đôi hầu Mẫu Sòng Sơn và Phố Cát Đồi Ngang. Cậu về đồng mặc áo màu xanh, thắt khăn hoa, đeo mạng chéo, khăn chít mỏ rìu, đi ghệt chân, ngự về làm lễ khai quang, múa hèo, phản ngự thông truyền, ban tài phát lộc.
Cậu Hoàng Bơ
Cậu hoàng bơ thuộc về Thoải Phủ, cậu theo hầu Mẫu Hàn Sơn. Cậu được thờ tại các ngôi đền Thoải Phủ, chẳng hạn như ở đền Cô Bơ.
Cậu về đồng ngự áo màu trắng, thắt hoa, khăn chit mỏ rìu, đeo mạng, đi ghệt chân, mùa hèo, chèo thuyền, làm lễ, phán ngự thông truyền, ban tài phát lộc.
Tiệc Cậu Hoàng Bơ Thoải vào ngày 7 tháng 3 âm lịch.
Trích đoạn bản văn
Tháng ba nhuận vào ngày mùng bảy
Bông hoa đào bỗng nảy ba chi
Vua cha quốc mẫu yêu vì
Nâng niu như ngọc lưu ly vàng mười
Mênh mông một nước một trời
Thuyền Cậu Bơ Thoải chèo bơi giữa dòng
Chiêng vàng cờ mở trống dong
Tiêu thiều nhã nhạc tiểu đồng dâng hoa
Xem đầy đủ bản văn Cậu Hoàng Bơ
Cậu Hoàng Tư
Cậu Hoàng Tư hay còn gọi Cậu Đệ Tứ là cậu hoàng thuộc về Địa Phủ. Cậu theo hầu Mẫu Địa, Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai và Chầu Đệ Tứ khâm sai. Cậu đệ tứ về đồng ngự áo màu vàng, thắt hoa, khăn chít mỏ rìu, đeo mạng, đi ghệt chân, múa hèo, múa cung tên,cờ kiếm, phán ngự thông truyền, ban tài phát lộc.
Cậu Bé Đồi Ngang
Cậu Bé Đồi Ngang còn gọi Cậu Hoàng Quận. Cậu Đồi Ngang hầu Mẫu Liễu Hạnh và hiển linh ở Đồi Ngang. Đền thờ cậu nằm trong khu di tích Phủ Đồi Ngang – một di tích văn hóa tâm linh thuộc hệ thống thờ Tín Ngưỡng Tứ Phủ.
Trích đoạn văn Cậu Bé Đồi Ngang
Trên trời nổi trận mưa sa
Hồng vân ngũ sắc hoá ra cậu Hoàng
Nguyên xưa cậu ngự Đồi Ngang
Có lệnh Mẫu truyền cậu kíp ra ngay
Tháng ba trảy hội Phủ Dầy
Công Đồng, Phủ Bóng ra ngay Phủ Bà
Về đồng chit chiếc khăn hoa
Kì thi khoá hội cậu ra kinh kỳ
Xem đầy đủ bản văn Cậu Bé Đồi Ngang
Cậu Bé Bản Đền
Ngoài ra ở mỗi bản đền lại có một cậu bé coi giữ gọi là cậu bé bản đền, trong đó thường hay ngự đồng như: Cậu Bé Phủ Bóng, Cậu Bé Đông Cuông, … Cậu bé bản đền hầu tại bản đền đó.
Cậu về đồng mặc áo màu xanh, khăn mỏ rìu, thắt hoa, đeo mạng chéo, đi ghệt chân, ngự đồng làm lễ khai quang, múa hèo, múa võ, đánh tập tầm vông, múa sư tử, ngự đồng hiến tửu, nghe thơ, ban tài phát lộc.
Bản văn Cậu Bé Bản Đền
Hôm nay hội yến tưng bừng
Chén vui đồng khởi, chén mừng cậu ngự vui
Uống vào trời đất cũng say
Tỉnh ra cậu hỏi rượu này của ai
Mang về dâng cậu để cậu ngồi ngự vui
Chữ rằng tài tử giai nhân
Cậu Bé nhưng bé hạt tiêu
Thưa cậu rượu này con lấy ở động Thiên Thai
Nếu không có rượu mùa xuân cũng buồn
Bé cay, bé đăng, bé là siêu thanh đồng
Xem chi tiết bản văn Cậu Bé Bản Đền
Trên đây là toàn bộ những thông tin quan trọng giúp các bạn tìm hiểu đầy đủ – chi tiết về Tứ Phủ Thánh Cậu.
Bài viết được thực hiện bởi Tín Ngưỡng Việt dựa theo các nguồn tài liệu:
- Sách Tín Ngưỡng Tam Tứ Phủ và Thờ Thánh ở Việt Nam – Biên soạn TS Bùi Hùng Thắng
- Các nguồn tài liệu từ Internet
Xin trân trọng cám ơn!
