Chùa Vẽ (Tư Khánh Cổ Tự)
Mục Lục Bài Viết
Lịch sử Chùa Vẽ
Chùa Vẽ (Tư Khánh Cổ Tự) còn được biết đến với các tên gọi khác như chùa Cả, chùa Đông Ngạc hoặc , đã tồn tại ít nhất từ thế kỷ 17 địa chỉ tại phố Kẻ Vẽ, phường Thụy Phương, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.
Trước đây, khuôn viên của chùa rất rộng, nhưng hiện nay một phần đã bị dân lấn chiếm để làm vườn và xây nhà riêng. Tư Khánh Cổ Tự theo hệ phái Bắc tông, nhưng ngoài việc thờ Phật, chùa còn có sự thờ Mẫu theo tín ngưỡng dân gian Việt Nam.
Các nghiên cứu cho thấy chùa được xây dựng ít nhất từ thời Lê Trung Hưng. Một tấm bia trong chùa được khắc từ thời vua Lê Thần Tông (1653 – 1662), ghi rõ tên Nguyễn Phúc Ninh và bà Trần Thị Ngọc Luân, người dân trong làng đã thờ hậu bởi những đóng góp của họ về tiền bạc, ruộng đất và công sức để tu sửa ngôi chùa này.
Vào thế kỷ 20, Tư Khánh Cổ Tự là ngôi chùa duy nhất ở thành phố Hà Nội được trao danh hiệu “Toàn gia kháng chiến” trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 – 1954).
Ngày 16-12-1993, chùa đã được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia.
Kiến trúc Chùa Vẽ
Sau hàng trăm năm tồn tại, Chùa Vẽ đã trải qua nhiều cuộc tu bổ, gần đây nhất là vào đầu thế kỷ 21. Ngôi chùa ngày nay có kiến trúc chung mang phong cách nghệ thuật của thế kỷ 18 – 19, từ cổng tam quan đến hậu đường. Mặt bằng xây dựng được thiết kế theo phong cách “nội Công, ngoại Quốc”, với tổng cộng gần 60 gian nhỏ và lớn, cổng hướng về hướng tây-nam, đất của Phật.
Sau khi bước qua tam quan và chiếc cầu đá mới được xây dựng gần đây, ngay trước mắt ta sẽ thấy một gác chuông xây dựng theo kiểu hai tầng, tám mái chồng diêm, với các cột trụ được trét vôi trắng. Các ngôi tháp mộ nằm rải rác tại các góc sân.
Tiếp theo gác chuông, chúng ta sẽ thấy một phương đình cao lớn hơn ở phía trước, cũng xây dựng theo kiểu chồng diêm, nhưng không có gác, với hai bên là vườn cây và một nhà khách dài. Kế đó, là ngôi chùa chính được cấu trúc thành hình chữ “Đinh”, gồm nhà tiền đường rộng 3 gian 2 chái và tòa hậu cung sâu với mái kiểu chồng diêm.
Phía bên phải của chùa chính có một vườn tháp mộ nằm giữa các lối đi rộng rãi dẫn ra ao vuông và vườn cây. Hướng về phía lưng của tòa hậu cung là nhà thờ Tổ, cạnh hàng cây cầu và sân sau, còn có nhà thờ Mẫu và nhà Tăng. Cuối cùng, có hai ao tròn được bao quanh bởi tường gạch, kế bên có lối đi nối thông với một cổng hậu, mở ra con đường đê Đông Ngạc.
Hiện vật tại Chùa Vẽ
Tại Chùa Tư Khánh, hiện vẫn lưu giữ nhiều cổ vật quý giá. Bên cạnh quả chuông được đúc vào năm Đại Khánh thứ 2 (1315) thời vua Trần Minh Tông, còn có một đại hồng chung treo ở gác chuông, có trọng lượng lên đến 750kg và ghi chép niên đại Gia Long 16 (năm 1817). Ngoài ra, còn có hai quả chuông nhỏ hơn cũng được đúc trong thời kỳ Nguyễn.
Bên cạnh đó, trong chùa còn trưng bày 53 pho tượng đã được phục dựng lại và nhiều đồ thờ cổ. Phần trang trí chủ yếu bao gồm ba bộ cửa võng, nhang án, hoành phi, câu đối và nhiều họa tiết khác, tất cả đều được chế tác công phu và tinh xảo. Tấm bia ghi chép niên hiệu Thịnh Đức (1653 – 1658) cũng được trưng bày trong chùa, nêu rõ công đức của vợ chồng ông Nguyễn Phúc Ninh.
Các chùa khác tại Bắc Từ Liêm